Recesja dziąseł – przyczyny, objawy, leczenie

Recesja dziąseł to proces cofania dziąseł, który, poza problemami natury estetycznej, wywołuje szereg niekorzystnych skutków dla zdrowia jamy ustnej. Nieleczona może prowadzić nawet do wypadania zębów. Istnieje kilka przyczyn sprzyjających zanikowi dziąseł. Warto wiedzieć, jak rozpoznać, że dziąsła się cofają i jak leczyć recesję dziąseł.

Co to jest recesja dziąseł i jakie ma przyczyny?

Recesja dziąseł to proces zaniku dziąseł, który powoduje ich cofanie się i stopniowe odsłanianie szyjek oraz korzeni zębowych. Obniżone dziąsła, wraz z rozwojem tego procesu, skutkują występowaniem nieprzyjemnych dolegliwości. 

Problemy z dziąsłami mogą pojawić się w każdej grupie wiekowej, ale częstość wystąpienia recesji dziąseł wzrasta wraz z wiekiem. Różna jest też lokalizacja zmian. U najmłodszych dziąsła odsłaniają zęby sieczne dolne, u młodzieży zaś górne pierwsze zęby przedtrzonowe i trzonowe. W okresie dorosłości recesja dziąseł może obejmować już całe uzębienie, zwłaszcza siekacze i kły żuchwy oraz kły, pierwsze przedtrzonowce i trzonowe górnej szczęki. 

Istnieje wiele różnych przyczyn wywołujących cofnięte dziąsła:

• obciążenie genetyczne, czyli tzw. cienki fenotyp dziąsła (tkanka jest cienka i delikatna),
• niewłaściwe ułożenie zębów w łuku zębowym (stłoczenie, rotacja), 
• zbyt płytki przedsionek jamy ustnej,
• nieprawidłowo wykształcony przyczep wędzidełka warg, które w trakcie codziennej aktywności podciąga i odrywa dziąsło przez co staje się ono obniżone,
• nawykowe intensywne zgrzytanie zębami i zaciskanie zębów,
• niewłaściwe nawyki higieniczne, czyli zbyt intensywne mycie zębów z użyciem szczoteczki o zbyt twardym włosiu, zła technika szczotkowania (ruchy szorujące poziome), używanie wykałaczek, nieprawidłowe czyszczenie przestrzeni międzyzębowych przy użyciu nici dentystycznej,
• zbyt niski poziom higieny jamy ustnej, czyli nieregularne, zbyt krótkie mycie zębów sprzyjające gromadzeniu się płytki bakteryjnej i kamienia nazębnego, co sprzyja rozwojowi stanów zapalnych dziąseł,
• zastosowane leczenie stomatologiczne, w tym niewłaściwie wykonane wypełnienie w zębie z nawisami czy odsłonięcie korzeni zęba po nacięciu dziąsła,
• urazy mechaniczne dziąseł, np.: w efekcie noszenia kolczyków w wardze lub języku.

Niezależnie od bezpośredniego czynnika wywołującego cofanie się dziąseł należy wdrożyć działania ograniczające pogłębianie się zmian. Zaniedbanie w tym zakresie skutkuje szeregiem nieprzyjemnych dolegliwości, w tym także wypadaniem zębów.

Sprawdź, jakie mogą być przyczyny spuchniętych dziąseł

Recesja dziąseł a aparat ortodontyczny 

W niektórych przypadkach zastosowane leczenie ortodontyczne może spowodować osuwanie się dziąseł. Leczenie powodujące dowargowe przesunięcie zębów może zakończyć się recesją dziąseł po aparacie ortodontycznym. Noszenie aparatu na zębach w znacznym stopniu utrudnia prawidłowe przeprowadzenie zabiegów higienicznych. Jeśli pacjent dopuści się znacznych zaniedbań w tym zakresie, w jamie ustnej nagromadzi się płytka bakteryjna, co istotnie będzie sprzyjać obecności stanu zapalnego dziąseł. Warto zatem odbywać systematycznie wizyty kontrolne podczas terapii, by wychwycić wczesne stadium ewentualnych zmian oraz wdrożyć właściwe postępowanie prewencyjne. Regularne stosowanie preparatów przeznaczonych specjalnie dla pacjentów ortodontycznych znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań tego typu. 

Linia GUM® Ortho kompleksowo dba o jamę ustną w czasie terapii ortodontycznej 

Objawy recesji dziąseł – jak rozpoznać, że dziąsła się cofają? 

Recesja dziąseł polega na obniżaniu brzegu dziąseł, co prowadzi do stopniowego odsłonięcia szyjek zębowych oraz obnażenia korzeni zębów. Pojawia się wrażenie wydłużenia zębów. W efekcie odpowiada to za odczuwanie bardzo silnego dyskomfortu w jamie ustnej wywołanego znaczną nadwrażliwością zębów na bodźce. Ból wywołują pokarmy i napoje gorące, zimne lub kwaśne. Nieprzyjemny staje się również dotyk, zwłaszcza podczas zabiegów higienicznych. 

Przy cofających się dziąsłach wzrasta ryzyko pojawienia się ubytków korzenia zęba na tle próchniczym. Może wystąpić również obrzęk dziąseł oraz ich krwawienie, zwłaszcza podczas intensywnego szczotkowania zębów. W bardzo zaawansowanym stadium może nastąpić utrata zębów.

Czy wiesz, czym jest gummy smile?

Jak leczyć recesję dziąseł?

Nie istnieją skuteczne sposoby na odwrócenie recesji dziąseł. Należy jednak jak najszybciej wdrożyć odpowiednio dobrane działania w celu zapobiegania pogarszania się problemu.

Leczenie recesji dziąseł zależne jest do czynnika wywołującego oraz od stopnia zaawansowania procesu. Konsultacja u stomatologa pozwala dobrać najbardziej adekwatny zabieg pokrycia recesji dziąsła. Taka forma leczenia nie jest gwarantowana w grupie świadczeń stomatologicznych udzielanych w ramach umowy z NFZ. Cena zabiegu w gabinecie prywatnym zależna jest od indywidulanego cennika wybranej placówki.

Główną zasadą postępowania jest przede wszystkim dążenie do wyeliminowania przyczyny osuwania się dziąseł. Stosuje się zatem:

• edukację pacjenta dotyczącą zasad prawidłowej higieny jamy ustnej,
• zabiegi higieniczne przeprowadzane w gabinecie stomatologicznym (np.: usuwanie kamienia nazębnego),
• wygładzenie lub wymianę nieprawidłowych wypełnień w uzębieniu (w celu eliminacji plomb z nawisem),
• chirurgiczną korektę nieprawidłowego przyczepu wędzidełka warg i policzków;
• plastykę przedsionka jamy ustnej z wykorzystaniem przeszczepu nabłonkowego z podniebienia,
• leczenie ortodontyczne usuwające np.: stłoczenie zębów.

 Zabiegi regenerujące dziąsła 

Zależnie od stopnia rozwoju procesu odsłaniania szyjek i korzeni zębowych można przeprowadzić zabieg sterowanej regeneracji dziąseł. Przeprowadza się go w gabinecie stomatologicznym. Polega on na zastosowaniu specjalnych błon, które dostępne są w opcji resorbowalnej (wchłanialnej) lub nieresorbowalnych. Tworzą one swoistą barierę, która gwarantuje swobodną, dwustronną wymianę płynów i gazów. Są one umieszczane w jamie ustnej w miejscu występowania zmian. Następnie okolicę poddawaną terapii zabezpiecza się specjalistycznym opatrunkiem periodontologicznym, który usuwany jest po około 7 dniach. 

Zabieg sterowanej regeneracji pozwala na skuteczne pokrycie recesji dziąsła i przywrócenie zdrowia przyzębia. Po wygojeniu gwarantuje to nie tylko przywrócenie wizualnej symetrii dziąsła, ale także właściwej kolorystyki tkanki oraz jej zdrowia. Jeśli zastosowane zostaną błony nieresorbowalne należy być gotowym na zabieg ich usunięcia w terminie ok. 6–8 tygodni od ich zastosowania, co jest przewidziane na etapie planowania leczenia obniżonych dziąseł. Błony resorbowalne ulegają biologicznemu rozkładowi w miejscu ich zastosowania.

W terapii recesji dziąseł stosowany jest również kwas hialuronowy, który z powodzeniem wspiera odbudowę dziąseł. Iniekcje pobudzają rewitalizację warstwy nabłonka brodawek dziąsłowych. Wpływa to na poprawę estetyki w zakresie tkanek w jamie ustnej.

 Domowe leczenie recesji dziąseł 

Bardzo ważną częścią terapii recesji dziąseł jest zmiana nawyków higienicznych i wyeliminowanie niewłaściwych zachowań. Najlepszym domowym sposobem na problemy z dziąsłami jest regularne dbanie o czystość jamy ustnej za pomocą szczoteczki do zębów z miękkim włosiem z zastosowaniem właściwie dobranej pasty do zębów. Kondycję dziąseł skutecznie poprawia również odpowiednia technika delikatnego szczotkowania zębów z pominięciem poziomych ruchów szorujących i bez mocnego dociskania szczoteczki do powierzchni zębów.

Dowiedz się, jakie są objawy odsłoniętych szyjek zębowych

Jaką szczoteczkę i pastę na cofające się dziąsła wybrać? 

Prawidłowo dobrane akcesoria pozwalają prawidłowo przeprowadzać podstawowe zabiegi higieniczne w obrębie jamy ustnej. Ważne zatem, by codziennie używać właściwie wyselekcjonowanej szczoteczki oraz pasty do mycia zębów. Osoby cierpiące z powodu osuwania się dziąseł powinny zaprzestać stosowania szczoteczek do zębów z twardym, sztywnym włosiem. Zaleca się takie z miękkim, jak najcieńszym włosiem pozwalającym na delikatne, ale dokładne mycie zębów. 

Można zdecydować się na szczoteczkę elektryczną specjalnie dedykowaną dla osób z recesją dziąseł. Pozwala ona na utrzymanie prawidłowej czystości zębów, gdyż oczyszcza głęboko okolicę między dziąsłami i zębami (powyżej i poniżej linii dziąseł), co ogranicza powstawanie płytki nazębnej. Dodatkowo, przyczynia się do wyeliminowania zbyt mocnego nacisku szczoteczką na powierzchnię zębów oraz dziąseł, gwarantując efektywne oczyszczenie. 

Ważny jest również wybór pasty na cofające się dziąsła. Dzięki właściwie dobranym składnikom, produkt taki nie tylko wzmocni szkliwo zębów sprzyjając remineralizacji szkliwa i odbudowie zębiny, ale także dba o obniżające się dziąsła, zwalczając płytkę nazębną. Skutecznie walczy z nadwrażliwością zębów, znieczulając zakończenia nerwowe stanowiące źródło bólu. 

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.