Czy wiesz, że próchnicą można się zarazić? 

Próchnica – groźna choroba zakaźna 

Próchnica jest jednym z najpowszechniej występujących schorzeń jamy ustnej. Rozwija się na tle bakteryjnym. Polega na demineralizacji tkanek twardych zębów w wyniku działania kwasów powstających podczas przemian metabolicznych bakterii. Za powstawanie zmian próchniczych najczęściej odpowiadają bakterie Lactobacillus acidophilus oraz paciorkowce: Streptococcus mutans, Streptococcus salivarius, Streptococcus sorbinus, które bytują w jamie ustnej człowieka i w sprzyjających okolicznościach rozwijają się w nadmiarze. 

Nie każdy wie, że istnieje możliwość łatwej transmisji patogenów poprzez kontakt ze śliną gospodarza. Rozpoczyna to kaskadę niekorzystnych przemian w jamie ustnej osoby nowo zakażonej. Wskutek namnażania się patogennej flory bakteryjnej obniża się pH jamy ustnej. Dodatkowo, drobnoustroje te wytwarzają kwasy, w tym kwas mlekowy, przez co szkliwo zębów staje się miękkie. Nie tworzy już dobrej bariery ochronnej przed bakteriami, które swobodnie docierają do wnętrza zębów. 

Należy być świadomym, że sama obecność bakterii nie powoduje jeszcze próchnicy. Zwiększa jednak ryzyko jej rozwoju. Bakterie próchnicotwórcze odżywiają się, rozkładając cukry. Zatem dieta obfitująca w te substancje sprzyja rozwojowi ich kolonii w jamie ustnej. Dodatkowo, ważnym czynnikiem jest niski poziom higieny jamy ustnej. Brak regularnego i dokładnego usuwania płytki nazębnej znacznie sprzyja namnażaniu się flory bakteryjnej. Im dłużej trwa okres niedokładnego mycia zębów, tym większe ryzyko powstania w zębach ubytków na tle próchniczym.

Jak można się zarazić próchnicą?

Jak już wiemy, czynnikiem odpowiedzialnym za powstawanie ubytków próchniczych są bakterie. To właśnie z tego powodu próchnica jest chorobą zaraźliwą. Niestety mechanizm przekazywania drobnoustrojów od jednego nosiciela na drugą osobę jest bardzo prosty. Patogenną florę bakteryjną przenosi ślina oraz resztki pożywienia. Nietrudno zatem o transmisję zakażenia podczas wielu prozaicznych, codziennych czynności. Sprzyjają temu m.in.: pocałunki, picie napoju z jednej szklanki czy butelki, jedzenie tymi samymi sztućcami, próbowanie przekąski (np. jabłka czy wafelka) od drugiej osoby.

Zarażenie próchnicą niemowlaka – czy to możliwe?

Bardzo łatwo przekazać bakterie zdolne do zainicjowania procesu próchnicowego na linii rodzic–niemowlak. Ryzyko istnieje już od pierwszych godzin życia dziecka. Wszystko zależy od postępowania opiekunów. Ryzyko zakażenia zwiększają wszystkie sytuacje, w których maluch narażony jest na kontakt ze śliną dorosłych tj.: oblizywanie smoczka przez mamę przed włożeniem go do ust dziecka, całowanie dziecka w usta czy po jego stopach (niemowlak często wkłada je sobie do buzi), sprawdzanie temperatury posiłku poprzez spróbowanie go tuż przed podaniem do buzi niemowlaka lub lizanie tego samego lizaka. Aby zmniejszyć ryzyko kolonizacji jamy ustnej dziecka przez patogenną florę bakteryjną, należy chronić je przed kontaktem ze śliną opiekuna, stosując np.: osobne plastikowe łyżeczki tylko dla dziecka czy myć i płukać smoczki tuż przed podaniem maluchowi.

Poznaj skuteczne rozwiązania do domowej pielęgnacji jamy ustnej, których większość z nas nie stosuje

Skuteczna profilaktyka próchnicy 

Najlepszą metodą profilaktyki próchnicy jest dbanie o utrzymanie wysokiego poziomu czystości jamy ustnej. Ważne jest zatem codzienne, przynajmniej dwukrotne mycie zębów przy użyciu szczoteczki o miękkim włosiu. Pozwoli to na mechaniczne usunięcie resztek pokarmowych, bakterii i płytki nazębnej. Ograniczy również proces tworzenia się kamienia nazębnego jako doskonałego miejsca bytowania patogennej flory bakteryjnej. 

Próchnicy doskonale zapobiega stosowanie pasty do zębów zawierającej fluor, co sprzyja remineralizacji szkliwa i wzmacnia zęby. W ograniczaniu ryzyka pojawienia się zmian próchniczym pomocny jest również płyn do płukania jamy ustnej, który usuwa płytkę nazębną z trudno dostępnych okolic w jamie ustnej. Dzięki odpowiednio skomponowanym składnikom, pozytywnie wpływa na stan zębów oraz dba o tkanki dziąseł, łagodząc stany zapalne. 

Aby uniknąć ubytków próchniczych (np.: na powierzchniach stycznych zębów), warto każdego dnia po wieczornym myciu zębów wyczyścić przestrzenie międzyzębowe. Idealnie do tego celu nadaje się zarówno nić dentystyczna, jak i flosser lub szczoteczka interdentalna. 

Istotna są przy tym również zbilansowana dieta, bez nadmiaru węglowodanów, a także regularne wizyty kontrolne w gabinecie stomatologicznym. Pozwalają one na ocenę stanu uzębienia i wdrożenie działań profilaktycznych lub ewentualnego postępowania terapeutycznego we wczesnym etapie rozwoju próchnicy.

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.