Próchnica, której nie widać 

Wbrew pozorom zmiany próchnicze nie zawsze są łatwo dostrzegalne. Niekiedy choroba rozwija się w zębie, który wygląda na całkowicie zdrowy. Wówczas rozpoznawalna jest tzw. próchnica ukryta. Najczęściej problem niewidocznej próchnicy pojawia się między zębami. Jak wygląda leczenie ubytków tego typu i jak zapobiegać ich powstawaniu?

Czym jest próchnica ukryta? 

Próchnica to jeden z najczęstszych problemów stomatologicznych występujący zarówno u dzieci, jak i wśród dorosłych. Wywołana jest negatywnym wpływem bakterii, głównie z rodzaju Streptococcus. Ich metabolizm powoduje obniżenie pH w jamie ustnej, co znacznie osłabia szkliwo zębów i czyni je podatnym na powstawanie ubytków. 

Niekiedy zmiany próchnicze zachodzą pod powierzchnią szkliwa, a ząb makroskopowo wygląda na w pełni zdrowy. Problem zauważalny jest dopiero po wykonaniu zdjęcia pantomograficznego, na którym dostrzegalne są obszary o zmienionej przepuszczalności dla promieni rtg. Takie zmiany są charakterystyczne dla próchnicy ukrytej. Najczęściej problem ten rozwija się na powierzchniach stycznych dwóch sąsiadujących ze sobą zębów, co generuje dodatkowe utrudnienia w diagnozowaniu oraz terapii.

Poznaj skuteczne sposoby na wzmocnienie szkliwa zębów

Jak powstają ubytki na powierzchniach stycznych zębów? 

Regularne szczotkowanie zębów może nie być wystarczające do pełnego oczyszczenia jamy ustnej z resztek pokarmowych oraz płytki bakteryjnej. Włosie tradycyjnej szczoteczki do zębów zwykle nie usuwa tego, co pozostaje w wąskich szczelinach między zębami. Gromadzące się w tych miejscach bakterie w procesie metabolicznym wytwarzają kwasy, które rozpoczynają proces niszczenia zębów.

Początkowo dochodzi do uszkodzenia szkliwa zębowego, a następnie zębiny. Są to zmiany, które na tym etapie nie są zauważalne dla pacjenta. Dojrzy je wyłącznie wprawne i doświadczone oko stomatologa, który zdiagnozuje je na podstawie zdjęcia rtg. Z tego powodu należy regularnie odwiedzać gabinet dentystyczny i wykonywać przegląd stomatologiczny. Pozwoli to na wdrożenie właściwej terapii zmian próchniczych na ich wczesnym, ukrytym etapie, a tym samym ustrzeże pacjenta przed dalszym rozwojem choroby. 

Nieleczona niewidoczna próchnica postępuje i dalej niszczy tkanki zęba, ostatecznie uwidaczniając się na jego powierzchni. Wówczas najczęściej pacjent odczuwa już nieprzyjemne konsekwencje niezahamowanego w porę rozwoju bakterii próchniczych. Często pojawia się dyskomfort bólowy (np. w wyniku spożycia napoju lub pokarmu słodkiego). W przypadku bardzo zaawansowanych zmian może dojść nawet do pęknięcia i odłamania się fragmentu korony zęba.

Trudne leczenie próchnicy międzyzębowej 

Leczenie próchnicy między zębami jest trudniejsze niż opracowanie ubytku próchniczego na pozostałych powierzchniach zęba. Przede wszystkim jest to spowodowane umiejscowieniem zmiany. Położenie w miejscu styku dwóch zębów znacznie ogranicza dostęp do tej okolicy i manewrowanie dłutem i wiertłem stomatologicznym. Dodatkowo, zmiany próchnicze obejmują zwykle nie jeden, ale obydwa sąsiadujące zęby. 

Zależnie od stopnia zaawansowania, można zastosować różne metody terapii. Gdy zmiany są jeszcze mało zaawansowane istnieje możliwość leczenia ich bez konieczności borowania poprzez delikatne wytrawienie powierzchni zęba z ubytkiem oraz jej wypełnienie przy użyciu specjalnej żywicy. Nałożenie żywicy jest możliwe nawet w trudno dostępnych miejscach dzięki ultracienkim aplikatorom. W wybranych przypadkach, próchnicę można leczyć przy zastosowaniu lasera. 

Jeśli jednak zmiany próchnicze zostaną wykryte na późnym etapie rozwoju, jedyną skuteczną terapią jest opracowanie zęba i założenie wypełnienia kompozytowego. W przypadku dużego ubytku może zachodzić konieczność aplikacji wkładu lub nakładu (najczęściej z porcelany) wykonanego w pracowni protetycznej po uprzednim pobraniu wycisku.

Jak zapobiegać próchnicy między zębami? 

Najłatwiejszy i jednocześnie bardzo skuteczny sposób zapobiegania próchnicy między zębami to regularne czyszczenie przestrzeni międzyzębowych. Istnieje kilka sposobów, by bezpiecznie i skutecznie usunąć osad oraz resztki pokarmu z trudno dostępnych miejsc w jamie ustnej. 

Doskonale sprawdza się m.in. nitkowanie zębów. Przeciągnięcie nici dentystycznej w wąskiej przestrzeni między dwoma sąsiadującymi zębami efektywnie ogranicza gromadzenie się płytki nazębnej. Zmniejsza to ryzyko powstawania ubytków próchniczych na powierzchniach stycznych zębów. 

Osobom, które mają pewne ograniczenia manualne lub zwyczajnie nie lubią manewrowania nitką dentystyczną w jamie ustnej poleca się stosowanie flossera lub szczoteczek interdentalnych, specjalnie stworzonych do oczyszczania wąskich szczelin między zębami.

Obejrzyj wideo i dowiedz się, jak prawidłowo czyścić przestrzenie międzyzebowe

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.