Próchnica u dzieci – jak jej zapobiegać, a jak leczyć?

Nieleczone ubytki w zębach są nie tylko bolesne i powodują rozległe infekcje w jamie ustnej, ale nierzadko prowadzą też do trudności z mówieniem i jedzeniem. Nie można więc bagatelizować próchnicy u dzieci, nawet jeśli dotyka zębów mlecznych. Jako rodzic musisz zadbać o właściwą higienę jamy ustnej Twojego dziecka już od najwcześniejszych lat.

5 najważniejszych pytań na temat higieny jamy ustnej u dziecka. To musisz wiedzieć!

Jakie są przyczyny próchnicy u dzieci?

Za powstawanie próchnicy zębów u dzieci odpowiadają bakterie żywiące się głównie cukrami i skrobiami. Razem tworzą one osadzającą się na zębach płytkę bakteryjną, która – jeśli nie jest regularnie usuwana – powoduje powstawanie szkodliwych dla szkliwa kwasów. W pierwszej kolejności doprowadzają one do erozji szkliwa, a następnie do rozkładu wewnętrznych tkanek zęba.

Proces powstawania próchnicy u dzieci jest złożony i mogą do niego doprowadzić różne czynniki. Najważniejszym z nich jest zaniedbanie higieny jamy ustnej u dzieci – nieregularne lub niedbałe szczotkowanie. Ponadto ryzyko wystąpienia próchnicy u dzieci jest większe, jeśli:

●       cierpią na nią również starsi członkowie najbliższej rodziny,

●       dieta dziecka obfituje w słodkie potrawy i napoje, spożywane także pomiędzy głównymi posiłkami,

●       dziecko choruje na schorzenia układu pokarmowego takie jak refluks,

●       dziecko nosi aparat ortodontyczny,

●       produkcja śliny u dziecka jest niewielka,

●       dziecko po pojawieniu się pierwszych zębów jest stale karmione piersią.

Nawet wyeliminowanie wszystkich czynników ryzyka nie gwarantuje 100% ochrony przed próchnicą u małych dzieci. Warstwa szkliwa na ich zębach jest dużo cieńsza i miększa niż u dorosłych, a przez to bardziej narażona na demineralizację i uszkodzenia.

Dowiedz się, czym jest próchnica butelkowa i kiedy dziecko jest narażone na jej powstanie

Jak wygląda próchnica u dzieci?

Próchnica u małych dzieci często rozwija się niezauważalnie i we wcześniejszych etapach może być trudna do zauważenia. W początkach próchnicy u dzieci na zębach pojawiają się białe, kredowe plamki, najczęściej umiejscowione przy linii dziąseł. Nierzadko towarzyszy im lepki, żółtawy namiot. Niestety, ich pojawienie się bywa bagatelizowane i uważane za niegroźne przebarwienia.

Z czasem białe plamki na zębach zaczynają ciemnieć i przebierać brązowawą lub czarną barwę. Świadczy to o zaawansowanym stadium próchnicy u dziecka i dość szybko prowadzi do powstawania ubytków. Zmianom tym towarzyszą stan zapalny oraz ból – początkowo występujący przy przeżuwaniu jedzenia, a później utrzymujący się ciągle. Zaawansowana próchnica u dzieci stwarza też większe ryzyko powstawania ropni i torbieli w jamie ustnej.

Czy fluoryzacja zębów rzeczywiście pomaga zapobiegać próchnicy? Odpowiadamy!

Leczenie próchnicy zębów u dzieci

Niezwykle ważna jest szybka reakcja już na początku próchnicy u dzieci, tuż po pojawieniu się pierwszych zmian. Nie wszystkie z nich muszą świadczyć o próchnicy – czarne lub sine przebarwienia są niekiedy wynikiem zaburzeń procesów mineralizacji szkliwa albo niewłaściwego krążenia w obrębie zęba. Każda zmiana powinna być jednak sygnałem do jak najszybszej wizyty u dentysty.

Leczenie próchnicy u dziecka zależy od rozległości i głębokości zmian próchnicowych, wieku dziecka i stanu jego zdrowia.

Tzw. biała próchnica u dzieci może być usunięta poprzez działania nieinwazyjne. We wczesnym stadium choroby wystarczające może okazać się wdrożenie odpowiedniej higieny oraz przywrócenie właściwej mineralizacji szkliwa poprzez zastosowanie preparatów fluorkowych. Zaawansowana próchnica u dzieci i widoczne ubytki wymagają natomiast podjęcia bardziej zdecydowanych działań: usunięcia zepsutej części zęba oraz założenia wypełnienia.

Zwlekanie z wizytą u stomatologa może mieć poważne następstwa. Jednym z nich będzie konieczność usunięcia zęba w wyniku infekcji i martwicy miazgi zębowej. Przedwczesna utrata zębów, również tych mlecznych, ma natomiast poważne konsekwencje. Nie wpływa tylko na estetykę uśmiechu, ale może też prowadzić do zainfekowania zębów stałych, zaburzeń rozwojowych zgryzu, zapalenia okostnej, a nawet chorób ogólnoustrojowych.

Leczenie zębów mlecznych jest bezwarunkowo konieczne. Sprawdź, dlaczego!

Profilaktyka próchnicy u dzieci

Możesz zminimalizować ryzyko próchnicy u dziecka, już od pierwszych miesięcy życia stosując dobre praktyki higieniczne i żywieniowe. Jest to szczególnie ważne nawet wtedy, gdy u dziecka nie pojawiły się pierwsze zęby.

Późniejszej próchnicy możesz uniknąć poprzez:

●       codzienne czyszczenie dziąseł dziecka wacikiem lub specjalną, silikonową nakładką na palec;

●       unikanie sytuacji, w których dziecko zasypia przy piersi lub z butelką;

●       ograniczenie podawania dziecku słodkich napojów (dla dzieci powyżej 12 miesiąca życia głównym źródłem nawodnienia powinna być woda);

●       szybkie wprowadzenie pełnowartościowych, niesłodkich pokarmów stałych,

●       unikanie oblizywania smoczka lub zanurzania go w słodkich substancjach.

Wraz z pojawieniem się pierwszych zębów u dziecka należy zacząć regularne szczotkowanie, a od 18 miesiąca życia używać także pasty do zębów dla dzieci. Mycie zębów przynajmniej dwa razy dziennie skutecznie zapobiega gromadzeniu się płytki nazębnej i w konsekwencji chroni przed próchnicą zębów u dzieci.

Szczególną wagę należy przykładać do dokładności szczotkowania zębów wzdłuż linii dziąseł. W wyrobieniu dobrych przyzwyczajeń pomocne mogą być pewne triki, takie jak:

●       smakowa pasta do zębów dla dzieci,

●       szczoteczka do zębów z szeroką, wygodną dla dzieci rękojeścią,

●       przekształcenie szczotkowania zębów we wspólną zabawę dziecka z rodzicem.

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.