Przetoka zębowa – przyczyny, objawy, leczenie

W poniższym artykule wyjaśniamy wszystko, co warto wiedzieć na ten temat. Przeczytaj – nigdy nie wiadomo, kiedy taka wiedza może okazać się potrzebna!

Przetoka zębowa - co to jest i jakie ma przyczyny?

Przetoka zębowa to wyściełane nabłonkiem połączenie (kanalik) powstałe między dwoma narządami lub jamami ciała. Do jej wytworzenia w jamie ustnej dochodzi najczęściej w wyniku zmian zapalnych tkanek okołowierzchołkowych zęba, zarówno uzębienia stałego, jak i zębów mlecznych. Zaawansowane zmiany próchnicze miazgi, choroby dziąseł czy urazy mechaniczne zębów również sprzyjają rozwojowi przetoki przy zębie. 

Problem ten występuje także jako powikłanie po przeprowadzonych nieprawidłowo zabiegach stomatologicznych. Może zatem dojść do wytworzenia przetoki po wyrwaniu zęba czy po leczeniu kanałowym. 

Sprawdź, jakie są przyczyny ropy w dziąśle

Co to jest przetoka zębowa dziąsłowa, zębowa, ustno-zatokowa?

Przetoka zębowa to bardzo ogólne określenie, które dotyczy różnego rodzaju problemów związanych ze wspomnianym połączeniem. W medycynie stosowany jest podział na trzy różne rodzaje przetok zębowych. Każdy z nich powstaje na skutek innych przyczyn i wymaga innego sposobu leczenia. 

Oczywiście pacjent nie musi znać się na tych rzeczach, jednak dla stomatologa rozpoznanie rodzaju przetoki to jeden z podstawowych elementów wiedzy i to właśnie on powinien określić właściwy gatunek schorzenia. Umożliwi to sprawne i skuteczne leczenie pacjenta. Na jakiej podstawie dzieli się przetoki zębowe?

Rodzaje przetok zębowych

Przetoki zębowe dzieli się na dwa sposoby. Pierwszy to miejsce ich ujścia, drugi – aktywność. Wbrew pozorom nie jest to skomplikowane. W przypadku pierwszych rozróżniamy je ze względu na miejsce ich ujścia. Jeśli jest to jama ustna, wówczas mamy do czynienia z przetoką dziąsłową, czyli przetoką wewnętrzną. W przypadku, gdy treść ropna lub krwisto-ropna wydostaje się w kierunku skóry policzka lub brody, jest to przetoka zewnętrzna. 

Innym kryterium podziału przetok jest ich aktywność. Jeśli wysięk wydostaje się samoistnie jest to przetoka aktywna. W przypadku, gdy przetoka uczynnia się okresowo, jest przetoką bierną.

W żadnym z tych podziałów nie da się wskazać rodzaju przetoki, która występowałaby częściej lub rzadziej. Wszystko bowiem zależy od czynników zewnętrznych (np. usuwanie zęba), jak i wewnętrznych (jak poziom higieny jamy ustnej czy infekcje).

Przetoka na dziąśle

Kiedy ujście przetoki zębowej kieruje zgromadzoną wydzielinę do wnętrza jamy ustnej, diagnozuje się przetokę na dziąśle. Najczęściej towarzyszy ona zaawansowanym zmianom w obrębie miazgi. Z tego powodu, najwłaściwszą metodą terapii jest leczenie kanałowe chorego zęba, jeśli problem dotyczy zęba stałego. Prawidłowe przeprowadzenie tego zabiegu powinno skutkować samoistnym wygojeniem się zmiany.

Należy jednak mieć na uwadze, że po endodoncji ząb będzie martwy. Biorąc pod uwagę, że unika się dzięki niej konieczności jego ekstrakcji i jeszcze przez lata można z niego korzystać w normalny sposób oraz nie wpływa to na estetykę uśmiechu, zabieg taki wart jest rozważenia. Zwłaszcza, jeśli można przeprowadzić leczenie kanałowe pod mikroskopem.

W przypadku utrzymującego się stanu zapalnego z towarzyszącym mu wysiękiem ropnym może zachodzić konieczność ponownego leczenia kanałowego lub nawet całkowitego usunięcia zęba.

Standardowo nie ma konieczności stosowania antybiotykoterapii. Jeśli przetoka dotyczy zęba mlecznego zaleca się jego przepłukanie wodą utlenioną w gabinecie stomatologicznym. Taki zabieg może pozwolić na utrzymanie zęba do czasu jego naturalnej wymiany na ząb stały. Jeśli zmiany próchnicowe są jednak zbyt mocno zaawansowane, konieczna jest ekstrakcja.

Przetoka ustno-zatokowa

Przetoka ustno-zatokowa zwykle powstaje jako powikłanie po przeprowadzonej ekstrakcji zębów trzonowych lub przedtrzonowych górnej szczęki. Dotyczy osób, które mają fizjologicznie oddzielone wierzchołki korzeni zębów od jamy zatoki szczękowej cienką warstwą tkanki kostnej lub tylko śluzówki. Wówczas usunięcie zęba (najczęściej szóstki) prowadzi do wytworzenia otworu łączącego jamę ustną z zatoką szczękową.

Takie niefizjologiczne połączenie wymaga bezwzględnie fachowego zamknięcia z uwagi na możliwe groźne powikłania. Zależnie od wielkości powstałego otworu, istnieje pilna konieczność przeprowadzenia zabiegu zamknięcia przetoki płatem śluzówkowo-okostnowym i zaszycia zębodołu. W takim przypadku, zwykle wdrażane jest leczenie przetoki antybiotykiem.

Czas kuracji różni się w zależności od indywidualnego przypadku, jednak wynosi zawsze minimum siedem dni. Wszystko zależy m.in. od tego, jak szybko goi się rana oraz czy pacjent stosuje ściśle do zaleceń stomatologa dotyczących unikania wysiłku itp.

Jakie są objawy przetoki zęba?

Objawy przetoki zębowej są trudne do przeoczenia. Przede wszystkim odczuwany jest ból o różnym stopniu nasilenia. Badanie wewnątrzustne pozwala stomatologowi od razu zdiagnozować problem. Każdy dentysta wie, jak wygląda przetoka na dziąśle. 

W pobliżu chorobowo zmienionego zęba zauważalne jest wybrzuszenie, które wypełnia ropa lub wydzielina ropno-krwista. Pojawia się opuchlizna i zaczerwienienie. Jeśli dojdzie do opróżnienia przetoki przy zębie, w jamie ustnej odczuwalny jest gorzki smak. Dodatkowo, pojawia się też dyskomfort związany z nieprzyjemnym zapachem z ust. Okolica występowania przetoki staje się wrażliwa na dotyk oraz zimne lub gorące pokarmy.

Niektóre choroby zębów mają objawy bardzo podobne do przetoki, dlatego nie można na własną rękę zdiagnozować tej przypadłości. Konieczne jest dokładne badania stomatologiczne, które jasno wskaże na rodzaj schorzenia.

Co robić, gdy pojawi się przetoka w zębie?

Podobnie jak i inne choroby zębów, także przetoka pojawia się zazwyczaj niespodziewanie, bardzo negatywnie wpływając na komfort życia codziennego. Podstawowym działaniem, które powinno wykonać się w takiej sytuacji, jest wizyta o stomatologa. Jeśli objawy pojawiają się w czasie, gdy gabinet stomatologiczny jest zamknięty, wskazane jest udać się na pogotowie dentystyczne. 

Należy jednak pamiętać, że problem nie zostanie tam rozwiązany całkowicie, a jedynie zastosowane rozwiązania łagodzące ból i nieprzyjemne odczucia. To oczywiście równie istotne dla osoby cierpiącej, a zaletą jest fakt, że na pogotowiu dentystycznym powinny być dostępne środki niosące pomoc niezależnie od tego, czy jest to przetoka zęba mlecznego, przetoka po wyrwaniu zęba czy też schorzenie, które pojawiło z innego powodu.

Przetoka zęba – leczenie 

Przetoka ropna na dziąśle u dziecka i u dorosłego to stan wymagający bezwzględnie konsultacji i leczenia stomatologicznego. Aby prawidłowo usunąć problem, należy wykonać zdjęcie rtg, które pozwala na dokładne zlokalizowanie stanu zapalnego oraz przetoki zębowej. Leczeniem w pierwszej kolejności, w przypadku zębów stałych, jest terapia endodontyczna, czyli leczenie kanałowe. 

Czy wiesz, o czym świadczy ból zęba po leczeniu kanałowym?

Czy przetoka zębowa jest groźna?

Tak, dlatego przetoki zębowej nie można ignorować. Efekty jej działania są już nieprzyjemne na co dzień – ból oraz gorzki posmak znacznie obniżają komfort życia, pojawia się nieprzyjemny odór z ust, ponadto można mieć podwyższoną wrażliwość na gorące lub chłodne pokarmy, co znacząco wpływa na dietę. Istotne jest, aby sprawą zajął się specjalista – stomatolog, który na podstawia wywiadu i badania określi najlepszy sposób na to, aby została usunięta przetoka zębowa. Domowe sposoby nie będą skuteczne, ponieważ służą one tylko i wyłącznie do załagodzenie objawów.

Nieleczona przetoka zębowa może przynosić bardzo poważne konsekwencje. Utrzymujący się stan zapalny nie tylko nasila ból i zwiększa obrzęk, ale również sprzyja rozwojowi bakterii, zwiększając ryzyko pojawienia się infekcji tkanek. To zaś może prowadzić do bardzo poważnych chorób organizmu, w tym sepsy. W wielu przypadkach przetoka prowadzi do ekstrakcji, czyli usunięcia, zęba. Nie jest to jednak regułą i jeśli zostanie wykryta u Ciebie przetoka, nie oznacza to automatycznie tego, że ząb jest skazany na usunięcie.

Czy przetoka zębowa sama zniknie?

Przetoka zębowa powinna samoistnie się wygoić, pod warunkiem prawidłowego przeprowadzenia leczenia endodontycznego. Nie ma możliwości, by pozbyć się całkowicie przetoki w dziąśle samodzielnie. 

Domowe sposoby na przetokę dziąsłową pozwalają jedynie na złagodzenie dolegliwości bólowych. Mogą również sprzyjać procesowi oczyszczania i gojenia się tkanek. W tym celu zaleca się stosowanie raz dziennie płukanki do jamy ustnej z roztworu wody z solą (pół łyżeczki soli rozpuszczonej w szklance przegotowanej wody). Będzie to miało efekt wspomagający terapię u specjalisty.

Istotną rolę w ograniczeniu ryzyka pojawienia się przetoki spowodowanej próchnicą lub innymi schorzeniami dziąseł (oraz przyzębia) jest regularna, właściwa higiena jamy ustnej. Tutaj warto polecić produkty marki GUM, należącej do japońskiej firmy Sunstar. Dostarcza ona na rynek konsumencki wysokiej jakości produkty do higieny zębów oraz jamy ustnej, a ponieważ wszystkie bazują na wieloletnim, fachowym doświadczeniu, każdy może skorzystać z tego, co najlepsze. Doskonałym przykładem pasty do zębów czy szczoteczki międzyzębowe, gwarantujące skutecznie usuwanie resztek jedzenia.

Warto zastosować specjalistyczny płyn do płukania jamy ustnej o działaniu przeciwbakteryjnym. Odpowiednio dobrany preparat pozwoli ograniczyć proces zapalny, dzięki czemu złagodzi objawy w postaci bólu i nadwrażliwości. Co więcej zapobiegnie powstawaniu osadu nazębnego, ograniczając rozwój chorobotwórczych drobnoustrojów. 

Szeroki wybór takich preparatów oferuje GUM – już dzisiaj warto zapoznać się z nimi i stosować takie, które wpłyną pozytywnie na komfort codziennej higieny. Szczególnie polecamy produkty z linii PAROEX, które znakomicie sprawdzają się w pielęgnacji jamy ustnej po różnego rodzaju zabiegach oraz przy różnorodnych schorzeniach. Pełną gamę produktów znajdziesz na naszej stronie, a możesz je kupić w wybranych aptekach, drogeriach oraz specjalistycznych sklepach stacjonarnych i online.

Przetoka zęba objawy, leczenie, kuracja

Jeśli pojawiła się przetoka, a objawy pozwoliły na jej skutecznie leczenie, co dalej? Czy wymagana jest długotrwała kuracja, która pozwoli ponownie cieszyć się zdrową jamą ustną? Na szczęście w większości przypadków takie działania nie są potrzebne. Z reguły po zamknięciu przetoki należy przez kilka godzin od zabiegu wstrzymać się od jedzenia i picia, a następnie do trzech dni spożywać jedzenie w formie papek – przestudzone zupy, budynie itp.

Należy pamiętać, że w pierwszej dobie po dokonaniu zabiegu nie należy stosować żadnych płukanek, unikać kichania, kasłania, a także dmuchania nosa, gdyż może to otworzyć zamkniętą przetokę. Jeśli odczuwa się dyskomfort w miejscu zabiegu, należy wówczas przykładać okłady z lodu, aby załagodzić nieprzyjemne odczucia. Możliwe jest stosowania także tabletek przeciwbólowych – ale tylko zaakceptowanych przez stomatologa.

Po zabiegu zamknięcia przetoki może pojawić się konieczność zażywania przez pewien czas antybiotyków – najczęściej dzieje się to przy ustno-zatkowej. Niezbędna będzie co najmniej jedna wizyta kontrolna, a także przez pewien czas ograniczenia aktywności fizycznej i wysiłku. Jeśli zabieg odbył się w lecie, stomatolog może zalecić również unikania ekspozycji na słońce.

Podsumowując – przetoka jest nieprzyjemna, ale można sobie z nią poradzić

Nie ma osób, które choćby kilka raz w życiu nie miały problemów z zębami. Takie schorzenia, jak przetoka, torbiel pod zębem czy odsłonięta szyjka zęba nie zawsze są zależne od człowieka i regularności oraz jakości przeprowadzanych przez niego zabiegów higienicznych, jak jednak wspomniano, można sobie z nimi w pewien sposób poradzić, stosując produkty wysokiej jakości.

Najistotniejsze jest, aby po pojawieniu się pierwszych objawów jak najszybciej odwiedzić stomatologa. Pierwszym krokiem badania jest dokładne ustalenie przyczyny problemu, ponieważ może być ona pozorna. Na przykład zapalenie okostnej objawy ma podobne do tych, które daje przetoka. Im dłużej będzie się zwlekać, tym większe ryzyko komplikacji, a co za tym idzie – mocniejszego bólu, większej opuchlizny i spotęgowania negatywnych efektów schorzenia.

Dlatego nie wahaj się jak najszybciej umówić na wizytę w gabinecie zaraz, gdy tylko dotrzesz u siebie pierwsze pasujące do przetoki objawy!

Dodatkowo, nie należy zapominać o konieczności codziennego przestrzegania zasad prawidłowej higieny jamy ustnej.

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.