Fluoryzacja zębów - czy rzeczywiście pomaga?
Fluoryzacja zębów to, obok regularnego szczotkowania, podstawa profilaktyki zmian próchniczych. Prowadzi do wzmocnienia szkliwa i zwiększenia jego odporności na chorobotwórcze bakterie. Jakie są metody fluoryzacji, kiedy jest wskazana i czy nadmiar fluoru może zaszkodzić?
Jak przebiega fluoryzacja zębów?
Zabieg fluoryzacji polega na aplikacji preparatu z fluorem bezpośrednio na powierzchnię zęba lub przyjęcie go doustnie w postaci kropli bądź tabletek.
Fluoryzacja zewnętrzna przeprowadzana przez stomatologa w gabinecie dentystycznym to najczęściej tzw. lakierowanie zębów. Na dokładnie oczyszczone szkliwo przy pomocy specjalnego pędzelka nakładany jest preparat fluorkowy, który, tworząc na zębach ochronną powłokę, stopniowo uwalnia fluor. Możliwe jest także, zwłaszcza w przypadku dzieci, fluorowanie zębów żelem lub fluorowanie pianką.
Fluor na zęby dostarczany jest także w czasie zabiegów higienicznych, jako składnik past do zębów czy płynów do płukania jamy ustnej.
Zalety oraz wskazania do fluoryzacji zębów
Co daje fluoryzacja? To przede wszystkim sposób ochrony zębów przed próchnicą. Fluor, łącząc się ze związkami wapnia, wzmacnia szkliwo, które staje się bardziej odporne na ingerencję kwasów bakteryjnych. Wśród wskazań do zabiegu w ramach profilaktyki przeciwpróchniczej należy wymienić:
● nadwrażliwość zębów,
● obecność przebarwień,
● leczenie ortodontyczne,
● obecność mostów i koron protetycznych.
W gabinetach lekarskich wykonywana jest fluoryzacja po piaskowaniu i skalingu zapobiegająca szybkiej odnowie kamienia i osadu nazębnego. Podanie fluoru na zęby zmniejsza także ryzyko rozwoju próchnicy wtórnej po zakończonym leczeniu. Zaletą fluoryzacji kontaktowej jest ponadto efekt jaśniejszych zębów osiągany dzięki zwiększeniu grubości szkliwa. Niezależnie od metody fluoryzacji (lakier, żel, pianka), rezultaty są podobne.
Czy fluoryzacja szkodzi? Skutki uboczne fluoryzacji
Wiele osób zastanawia się, czy fluoryzacja zębów jest szkodliwa. Fluor podawany w odpowiednich dawkach nie zagraża zdrowiu, jest wręcz niezbędny dla prawidłowego rozwoju uzębienia. Przyjmowanie go w bardzo dużych ilościach może jednak wywołać ostre zatrucie fluorem, objawiające się m.in. problemami żołądkowymi. Dlatego tak ważne jest niedopuszczanie do połykania przez dzieci pasty do zębów.
Nadmiar fluoru grozi także fluorozą, czyli przewlekłym zatruciem fluorem. W przebiegu choroby na zębach pojawiają się plamy, zwykle w kolorze kredowej bieli, które mogą prowadzić do powstawania nadżerek na powierzchni szkliwa, a tym samym zwiększać jego kruchość. Konsekwencją fluorozy bywają powikłania narządowe, np. zaburzenia pracy nerek.
Należy pamiętać, że w przypadku fluoryzacji zębów przeciwwskazania obejmują nadwrażliwość na fluor bądź inne składniki preparatów wykorzystywanych do zabiegu.
Fluoryzacja zębów w szkole
Odpowiednia podaż fluoru jest szczególnie istotna u maluchów na etapie wzrostu uzębienia, dlatego istnieje możliwość skorzystania z fluoryzacji zębów w szkole. Zabieg nie jest obowiązkowy, jego przeprowadzenie wymaga pisemnej zgody rodzica.
Tzw. profilaktykę fluorkową prowadzi się na terenach, gdzie poziom fluorków w wodzie pitnej jest niższy niż 1 mg/l, w związku z czym istnieje ryzyko jego niedoborów. Dzieci pod nadzorem pielęgniarki lub higienistki w gabinecie dentystycznym w szkole szczotkują zęby specjalnym płynem z fluorem.
Fluoryzacja zębów mlecznych wzmacnia szkliwo w okresie, kiedy jest ono najbardziej podatne na szkodliwe działanie bakterii. Co ważne, podejmowanie tego typu działań w szkołach ma także wymiar edukacyjny – dzieci wspólnie uczą się systematycznego dbania o zdrowe zęby.
Czy pasta z fluorem szkodzi dzieciom?
Potencjalna szkodliwość pasty z fluorem dla dzieci od dawna pozostaje kwestią, która nurtuje wielu rodziców. Tymczasem Światowa Federacja Dentystyczna rekomenduje używanie past zawierających ten pierwiastek jako podstawę profilaktyki zmian próchniczych już po pojawieniu się pierwszego ząbka.
W przypadku dzieci między 3. a 6. rokiem życia pasta nie może zawierać więcej niż 1000 ppm fluoru (w późniejszym okresie 1450 ppm). Ilość pasty fluorkowej powinna odpowiadać wielkości ziarnka grochu. Szczotkowanie należy przeprowadzać pod czujną opieką dorosłych, by dzieci nie połykały zawartości jamy ustnej.