Ekstrakcja zęba – przeciwwskazania i zalecenia po zabiegu

Ekstrakcja zęba to procedura stomatologiczna, która prowadzi do usunięcia konkretnego zęba z zębodołu. Najczęściej jest to jedyna opcja przy bardzo znacznym ubytku tkanek twardych. Istnieje także kilka innych wskazań do jej przeprowadzenia. Jak przebiega zabieg usunięcia zęba? Czy są przeciwwskazania do ekstrakcji? Co robić, by uniknąć powikłań po usunięciu zęba?

Co to jest ekstrakcja zęba?

Ekstrakcja zęba jest procedurą z zakresu chirurgii stomatologicznej. Polega na trwałym usunięciu zęba z zębodołu. Przeprowadzana jest zwykle w gabinecie dentystycznym, choć w wybranych przypadkach może wymagać pobytu w szpitalu. Jest to zabieg stosowany jako rozwiązanie ostateczne zalecane, gdy nie ma możliwości wdrożenia innych działań leczniczych. 

Jakie są przyczyny ekstrakcji zęba? 

Każde postępowanie stomatologiczne polega na wyborze jak najlepszej metody leczenia zęba. Są jednak sytuacje, w których brak jest możliwości zastosowania innego rozwiązania niż zabieg ekstrakcji.

Usunięcie zęba mądrości

Ekstrakcja zęba mądrości wskazana jest w przypadku, gdy toczy się w nim zaawansowany proces próchniczy. Podatność ósemki na próchnicę ma związek z utrudnioną możliwością dokładnego jej czyszczenia ze względu na lokalizację. Leczenie kanałowe takiego zęba jest zwykle znacznie utrudnione (ósemki mają nieregularny kształt, różną liczbę korzeni), a terapia zachowawcza nie wyklucza możliwości nawrotu próchnicy. 

Często też ósemki stają się przyczyną stanów zapalnych dziąseł oraz torbieli. Usuwa się je także, gdy powodują stłoczenia pozostałego uzębienia oraz wyrzynają się w nieprawidłowym kierunku.

Dowiedz się, jak wygląda chirurgiczne usuwanie ósemki

Usunięcie zęba mlecznego

Zęby mleczne wymagają usunięcia w kilku sytuacjach. Zwykle wskazaniem jest brak możliwości przeprowadzenia ich odbudowy w wyniku zaawansowanych zmian próchniczych (gdy pozostają jedynie korzenie w dziąśle, brak wystarczającej ilości tkanek twardych). 

Ekstrakcja zęba mlecznego jest również wykonywana, gdy ząb odpowiada za częste tworzenie się ropni. Utrudnione wyrzynanie uzębienia stałego także jest powodem do usunięcia konkretnych mleczaków. Podobne zalecania dotyczą zębów, które powolnie zagłębiają się w zębodole lub tych, które nie uległy wymianie na uzębienie stałe w fizjologicznym czasie. Wówczas tzw. zęby przetrwałe mogą powodować przerost lub stany zapalne dziąseł. Ekstrakcja stanowi w takiej sytuacji najlepsze rozwiązanie.

Sprawdź, dlaczego warto leczyć zęby mleczne i jakie są konsekwencje zaniedbań 

Jak przebiega zabieg ekstrakcji zęba?

Zabieg usuwania zęba przeprowadzany jest przy znieczuleniu miejscowym, by zmniejszyć odczuwany dyskomfort bólowy. Stomatolog odsłania wybrany ząb z otaczających go tkanek (tj.: dziąsła, kości) oraz wykonuje odpowiednie ruchy (dopasowane do konkretnego usuwanego zęba) w celu rozchwiania i zwichnięcia zęba. 

Przy użyciu właściwych narzędzi stomatologicznych, czyli kleszczy ekstrakcyjnych następuje wyjęcie zęba z zębodołu. Powstała loża musi być dokładnie skontrolowana i oczyszczona z ewentualnych pozostałości zęba lub fragmentów kostnych. By zatrzymać krwawienie i wytworzyć skrzep, stosowany jest tampon stomatologiczny zagryzany przez pacjenta. Niekiedy istnieje konieczność założenia szwu.

Możliwe powikłania po zabiegu ekstrakcji zęba

Ekstrakcja zęba jest zabiegiem, który wiąże się z ryzykiem wystąpienia kilku powikłań. Zwykle są one związane z indywidualnymi predyspozycjami pacjenta lub mają ścisły związek z obecnością innych schorzeń (np. cukrzycy). Dokładne przestrzeganie zaleceń przekazywanych przez stomatologa pozwala często na ich uniknięcie lub przynajmniej zmniejszenie ich natężenia. 

Opuchlizna po usunięciu zęba

Obrzęk tkanek w bezpośrednim otoczeniu loży powstałej po usunięciu zęba jest zjawiskiem fizjologicznym. Opuchlizna po ekstrakcji zęba może narastać w ciągu pierwszych godzin. Ulgę przyniesie stosowanie chłodnych okładów na policzek w okolicy loży po usuniętym zębie. Po upływie trzech dni obrzęk powinien stopniowo zanikać. Jeśli nasilenie dolegliwości nie zmniejsza się, należy skonsultować się ze stomatologiem. 

Ból sąsiednich zębów po ekstrakcji

Ból po ekstrakcji zęba to typowa reakcja organizmu w wyniku zastosowanego leczenia. Zwykle utrzymuje się przez ok. 2-3 dni po usunięciu zęba. Jest najsilniejszy tuż po ustąpieniu znieczulenia miejscowego i jego nasilenie powinno stopniowo maleć. 

W tym okresie może współistnieć ból sąsiednich zębów po ekstrakcji. Jest to zwykle efektem trudności napotkanych przez stomatologa podczas próby rozchwiania zęba tuż przed jego ostatecznym usunięciem z zębodołu i uszkodzenia okolicznych tkanek. To powikłanie zwykle także stopniowo ustępuje samoistnie po upływie kilku dni od zabiegu.

Przeczytaj, jak długo utrzymuje się ból po ekstrakcji zęba 

Gorączka po usunięciu zęba

Gorączka po ekstrakcji zęba jest powikłaniem, które należy bezwzględnie monitorować. U niektórych osób ingerencja stomatologiczna może wywołać nieznaczne, krótkotrwałe zwiększenie ciepłoty ciała do wartości odpowiadającej stanom podgorączkowym. Jeśli jednak temperatura ciała rośnie zdecydowanie i pojawia się gorączka, należy zgłosić się do stomatologa.

Przyczyną może być jest rozwijający się ropny stan zapalny wymagający kontroli loży po usuniętym zębie. Być może rozwija się wówczas infekcja bakteryjna. Przyczyną gorączki bywa także pozostawienie w ranie ciała obcego (np. fragmentu wypełnienia korony zęba) lub jedynie częściowe usunięcie zęba.

Rana po ekstrakcji zęba

Rana po ekstrakcji zęba wymaga właściwej opieki. Zapewni to właściwy przebieg fizjologicznego procesu gojenia. W pierwszym okresie po wykonaniu zabiegu (tj. w ciągu dwunastu godzin) nie należy mocno szczotkować okolicy po usuniętym zębie oraz unikać intensywnego płukania jamy ustnej. Proces gojenia rany wymaga także kilkudniowej zmiany diety, czyli unikania pokarmów stałych o twardej konsystencji.

Przeczytaj, czym jest suchy zębodół - powikłanie po wyrwaniu zęba 

Zalecenia po ekstrakcji zęba

Rana po ekstrakcji zęba wymaga odpowiedniej dbałości. Przede wszystkim, należy powstrzymać się od jedzenia i picia w okresie ok. dwóch godzin po przeprowadzeniu zabiegu.

Zaleca się unikania intensywnego szczotkowania rejonu loży poekstrakcyjnej. Należy unikać intensywnego płukania jamy ustnej w ciągu pierwszych dwóch dób, by nie usunąć skrzepu w loży po usuniętym zębie. Po 48 godzinach korzystne jest stosowanie płynu do płukania jamy ustnej z chlorheksydyną, który działa antyseptycznie.

Ekstrakcja zęba wymusza także odpowiednie zmiany w zachowaniu, by nie zaburzać procesu gojenia rany. Zalecenia po ekstrakcji zęba obejmują powstrzymanie się od palenia wyrobów tytoniowych oraz spożywania alkoholu. W ciągu kilku dni po usunięciu zęba warto powstrzymywać się od intensywnego wysiłku fizycznego. 

Co jeść po ekstrakcji zęba?

Okres po usunięciu zęba wymaga czasowej zmiany diety. Co zatem można bezpiecznie jeść po ekstrakcji zęba?  Spożywane pokarmy powinny być chłodne oraz o płynnej lub papkowatej konsystencji. Odradza się produkty twarde, o ostrych krawędziach. Nie powinno się pić napojów przez słomkę.

Przeciwwskazania do ekstrakcji zęba

Choć usuwanie zęba jest jednym ze standardowych zabiegów przeprowadzanych w gabinecie stomatologicznym, nie zawsze jest możliwe do przeprowadzenia. Istnieją pewne przeciwwskazania do ekstrakcji zęba. Dzieli się je na dwie główne grupy – bezwzględne (które całkowicie wykluczają przeprowadzenie zabiegu) lub względne (warunkowo dopuszczające usunięcie zęba po wcześniejszym przygotowaniu). 

Ekstrakcja zęba jest niewskazana, jeśli w jamie ustnej zlokalizowany jest naczyniak lub guz nowotworowy, w obrębie których umiejscowiony jest ząb, który zakwalifikowano do usunięcia. 

Pacjenci z wybranymi chorobami ogólnoustrojowymi wymagają dodatkowej konsultacji specjalistycznej, by móc ich zakwalifikować do usunięcie zęba. Względnym przeciwwskazaniem do ekstrakcji są schorzenia, takie jak: choroby serca i naczyń krwionośnych (w tym arytmia serca, przebyty zawał mięśnia sercowego lub operacje kardiochirurgiczne), białaczka, zaburzenia krzepnięcia, nadczynność tarczycy, szczękościsk, opryszczka lub choroby zakaźne. U kobiet w ciąży należy zawsze rozważyć możliwość przesunięcie terminu ekstrakcji na okres po porodzie.

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.