Ząb mądrości – leczyć czy usuwać? 

Ósemki, czyli trzecie trzonowce, to zęby, które pojawiają się w jamie ustnej jako ostatnie. Stają się zwykle przyczyną występowania nieprzyjemnych dolegliwości, a czasem szeregu powikłań. Najczęściej dość szybko po wyrżnięciu pojawiają się w nich rozległe ubytki próchnicze. Czy zęby mądrości należy leczyć? Kiedy istnieją wskazania do usunięcia ósemek?

Dlaczego ósemka tak szybko się psuje? 

Ostatnie trzonowce to dość wyjątkowe zęby. Przede wszystkim pojawiają się z reguły późno (ok.17-25 roku życia) po zakończonym procesie wzrostu kości szczęk. Wyrzynają się zatem w okresie, kiedy zwykle brak już wystarczającej ilości miejsca w łuku zębowym. Stają się przez to przyczyną problemów ortodontycznych, powodując m.in. stłoczenia zębów przednich. 

Na kondycję ósemek wpływa problematyczne usytuowanie w tylnej części jamy ustnej, przez co dostęp do nich jest utrudniony - codzienna higiena jest zatem z reguły kłopotliwa. Prawidłowe mycie ich powierzchni nie zawsze jest możliwe z powodu małej przestrzeni do wygodnego manewrowania szczoteczką, wymagającej bardzo szerokiego otwarcia ust, co jest niekomfortowe. Płytka nazębna oraz resztki pokarmu z łatwością osadzają się na powierzchni zębów mądrości, co jest idealną pożywką dla rozwoju bakterii próchniczych.

Często utrudniony jest również sam proces wyrzynania ósemki. Bardzo często dochodzi w tym przypadku do częściowego lub całkowitego zatrzymania zęba. Wówczas stanowi on źródło bólu oraz staje się często powodem tworzenia stanów zapalnych oraz owrzodzeń.

Kiedy należy usunąć ząb mądrości? 

Istnieje kilka wskazań do ekstrakcji trzecich trzonowców. Ich usunięcie nie jest przeprowadzane rutynowo. U każdego pacjenta stomatolog, po wykonaniu badania wewnątrzustnego oraz diagnostyki obrazowej (zdjęciem pantomograficznym szczęk), podejmuje decyzję o właściwym postępowaniu. 

• Ósemka powodująca duży nacisk na pozostałe zęby w łuku, prowadząca do ich stłoczenia i niewłaściwego ułożenia to zdecydowanie argument do rozważenia jej usunięcia. Staje się wówczas źródłem dużego dyskomfortu bólowego.
• Podobnie należy postąpić, gdy trzeci trzonowiec rośnie w nieprawidłowy sposób, tj. pod nieodpowiednim kątem, co powoduje częste przygryzanie wewnętrznej części policzka. 
• Usunięcie zęba mądrości wskazane jest również w przypadku stwierdzenia zatrzymania zęba, zwłaszcza by ustrzec pacjenta przed rozwojem patologicznych kieszeni kostnych.

Z powodu lokalizacji, ekstrakcja ósemek może być bardziej kłopotliwa niż wyrwanie pozostałych zębów. Często niezbędne jest zaplanowanie chirurgicznego usunięcia zęba mądrości. Wówczas trzeba być przygotowanym na występowanie bólu dziąsła i opuchliznę po zabiegu. 

Nie można przy tym zapominać o konieczności zachowania odpowiedniej dbałości o lożę po wyrwanej ósemce. Pozwoli to na uniknięcie nieprzyjemnych powikłań (np. suchego zębodołu) oraz wspomoże proces właściwego gojenia rany. Należy stosować się do wszystkich wskazań stomatologa przeprowadzającego ekstrakcję trzeciego trzonowca.

Leczenie ubytku w ósemce 

Leczenie ubytku w ósemce nie jest postępowaniem zalecanym w każdym przypadku. Wszystko uzależnione jest od konkretnej sytuacji klinicznej. Stomatolog, dokonując szczegółowego przeglądu jamy ustnej, ocenia nie tylko warunki anatomiczne, ale także kondycję wyrżniętej ósemki. Jeśli ząb wyrżnął się w prawidłowym ułożeniu względem pozostałego uzębienia w łuku zębowym oraz nie jest objęty bardzo posuniętymi zmianami próchniczymi, można rozważyć pozostawienie zęba w jamie ustnej i założenie odpowiedniego wypełnienia.

Jeśli jednak ostatni trzonowiec posiada głęboki ubytek może wymagać leczenia endodontycznego. W przypadku, gdy ósemka jest położona krzywo wobec pozostałych zębów, jest powodem ich stłoczenia, kaleczy policzek oraz towarzyszy jej stan zapalny postępowaniem zalecanym jest jej ekstrakcja.

Czy kanałowe leczenie ósemki to dobry pomysł? 

Terapia endodontyczna trzecich trzonowców jest zalecana każdemu. Istnieją przypadki, w których leczenie kanałowe trzecich trzonowców jest niezbędne dla zachowania jak najlepszych warunków zwarciowych. Ósemka staje się niezwykle wartościowym zębem u osób, które straciły zęby sąsiednie, czyli siódemkę lub szóstkę czy oba jednocześnie. Wówczas utrata kolejnego zęba trzonowego powoduje zbyt duży ubytek skrzydłowy zębów, co zaburza prawidłowe żucie i może wywoływać bóle w stawie skroniowo-żuchwowym. Należy zatem prawidłowo ocenić położenie ósemki w łuku zębowym oraz ilość i ułożenie jej kanałów zębowych. Jest to niezbędne do prawidłowego zaplanowania i przeprowadzenia leczenia kanałowego.

Zwykle należy nastawić się na kilka trudności. Ósemki zlokalizowane są z tyłu jamy ustnej, co znacznie utrudnia swobodny dostęp do ich powierzchni. Ostatnie trzonowce cechują się odmienną, specyficzną budową kanałów względem pozostałych zębów – są one bardziej wąskie i zakrzywione. Najczęściej wymagają użycia mikroskopu endodontycznego w celu prawidłowego zwiększenia widoczności i oświetlenia leczonej okolicy. Terapia jest zwykle długotrwała, niezbyt wygodna dla pacjenta (wymusza pozycję z bardzo szeroko otwartymi ustami przez długi czas) oraz dość kosztowna.

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.