Zespół Costena – przyczyny i objawy

Czym jest zespół Costena?

Zespół Costena (zespół bolesnego stawu skroniowo-żuchwowego), to schorzenie obejmujące kłopotliwe zaburzenia w funkcjonowaniu stawu skroniowo-żuchwowego. Jest to nieprawidłowość zębowo-twarzowa trudna w diagnozowaniu, gdyż jest procesem chorobowym z zakresu kilku różnych dziedzin medycyny: stomatologii, otolaryngologii czy ortopedii. Czasem wymaga też kontroli neurologicznej. Największy odsetek pacjentów cierpiących w wyniku choroby Costena stanowią kobiety w przedziale wiekowym 20-40 lat.

Utrzymanie zdrowych zębów jest prostsze niż myślisz. Oto kilka zasad, o których musisz pamiętać 

Rozpoznanie choroby Costena

Prawidłowe postawienie diagnozy i rozpoznanie schorzenia Costena opiera się przede wszystkim na wyeliminowaniu innych nieprawidłowości, zwłaszcza tych odpowiedzialnych za występowanie bólu zęba. Należy zatem wykluczyć obecność zaawansowanej próchnicy czy stanu zapalnego tkanek przyzębia. 

Niekiedy zespół Costena może przypominać symptomami neuralgię (czyli nerwoból) nerwu trójdzielnego lub twarzowego. Warto także upewnić się, że za niepokojące objawy nie odpowiadają choroby w obrębie ślinianek, ucha wewnętrznego czy podżuchwowych węzłów chłonnych. 

Najczęstsze objawy zespołu Costena

Głównym i najbardziej dotkliwym objawem towarzyszącym rozwojowi zespołu Costena jest samoistny ból twarzy umiejscowiony w okolicy skroni i żuchwy. Zależnie od stopnia zaawansowania schorzenia, dołącza się bardzo nieprzyjemna niedogodność związana występowaniem zaburzonego manewrowania żuchwą. Utrudnia to w znacznym stopniu codzienną aktywność. 

Dyskomfort pojawia się zwykle w momencie wymuszającym szerokie otwarcie ust, np.: przy próbie ugryzienia jabłka, mówienia, ziewania, krzyku. Mogą temu towarzyszyć niemiłe wrażenia akustyczne w postaci szumów czy trzasków w stawie skroniowo-żuchwowym. 

Struktury stawu łączącego skroń i żuchwę ulegają procesom usztywnienia, co okresowo nasila intensywność odczuwanych objawów choroby. Pojawia się także ból zęba zlokalizowany po stronie stawu stanowiącego źródło bólu. Często promieniuje on w kierunku żuchwy, oka, ucha, nosa czy skroni. 

Ból żuchwy i twarzy może mieć związek z obecnością torbieli. Sprawdź, jak rozpoznać torbiel zęba i jak ją leczyć!

Jakie są przyczyny choroby Costena?

Przyczyny bezpośrednio prowadzące do rozwoju choroby Costena są niezwykle trudne do ustalenia. Istnieje szereg czynników, których występowanie zdecydowanie zwiększa predyspozycję do rozwoju schorzeń w obrębie połączenia skroni i żuchwy. Najczęściej są to doznane urazy mechaniczne okolicy żuchwy oraz przebyte często stany zapalne tkanek sąsiadujących ze stawem (np.: zapalenie ucha czy ślinianek). 

Co jeszcze może wywołać zespół Costena? 

• Problemom z funkcjonowaniem stawu skroniowo-żuchwowego sprzyja także nieleczone nawykowe zaciskanie i zgrzytanie zębami, czyli bruksizm. 
• Ryzyko usztywnienia stawu skroniowo-żuchwowego wzrasta przez występowanie ogólnoustrojowych chorób reumatycznych. 
• Nie bez znaczenia jest także niewłaściwe, ale bardzo często praktykowane ułożenie ciała (np.: częste podpieranie brody na ręce czy przyciskanie telefonu barkiem do twarzy podczas rozmowy). 
• Na rozwój zespołu Costena zdecydowanie bardziej narażone są osoby obgryzające paznokcie. 
• Do choroby Costena prowadzi także częste (niemal nałogowe) żucie gumy, co sprzyja znacznemu przerostowi mięśni żwaczy. 

Leczenie zespołu Costena

Leczenie zespołu bolesnego stawu skroniowego skupia się w głównej mierze na walce z dokuczliwym i przewlekłym bólem. Najskuteczniejszą metodą na jego uśmierzenie jest stosowanie środków przeciwbólowych oraz tych o działaniu przeciwzapalnym. 

Korzystne jest zastosowanie terapii manualnej w postaci masażu (ugniatającego, rozciągającego lub pocierającego). Ulgę przynosi regularne wykonywanie ćwiczeń mających na celu rozluźnienie mięśni w bezpośrednim otoczeniu stawu skroniowo-żuchwowego. Dyskomfort bólowy łagodzi też przykładanie w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego zimnych okładów. Czasem może zaistnieć konieczność zastosowania stomatologicznej korekcji zgryzu. Sporadycznie terapia wymaga chirurgicznego leczenia znacznych zniekształceń w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego.

 Dbając o zdrowie jamy ustnej w przypadku tego zespołu, ważne jest szczególne podejście, ponieważ standardowe procedury stomatologiczne mogą wymagać modyfikacji.

Oto kilka kluczowych wskazówek, jak dbać o zdrowie jamy ustnej przy zespole Costnera:

1. Regularne wizyty u stomatologa: Pacjenci z zespołem Costnera powinni regularnie odwiedzać stomatologa w celu monitorowania stanu uzębienia, dziąseł oraz ogólnego zdrowia jamy ustnej. Częste kontrole pozwolą na wczesne wykrycie ewentualnych problemów, takich jak próchnica, infekcje czy problemy z zębami mlecznymi i stałymi.

2. Odpowiednia higiena jamy ustnej: Ponieważ zęby mogą być bardziej podatne na próchnicę z powodu ich nietypowego kształtu lub braku, ważne jest, aby codziennie szczotkować zęby co najmniej dwa razy dziennie, używając pasty z fluorem. Warto także stosować nić dentystyczną, aby dokładnie czyścić przestrzenie międzyzębowe, które mogą być trudne do oczyszczenia w przypadku braku lub opóźnionego wyrzynania niektórych zębów.

3. Płyny do płukania jamy ustnej: Płukanie jamy ustnej płynami antybakteryjnymi pomoże w utrzymaniu zdrowia dziąseł i zębów, zapobiegając rozwojowi bakterii, które mogą prowadzić do próchnicy i stanów zapalnych. Ważne jest, aby wybierać płyny, które nie zawierają alkoholu, aby nie podrażnić wrażliwych dziąseł.

4. Zastosowanie ochrony zębów: Jeśli pacjent ma problem z wyrzynaniem się zębów lub brakiem niektórych zębów, dentysta może zalecić zastosowanie aparatów ortodontycznych, które pomogą w prawidłowym ustawieniu zębów stałych. W niektórych przypadkach może być konieczne leczenie protetyczne, takie jak mosty czy korony, w celu poprawy funkcji i estetyki jamy ustnej.

5. Suplementacja witaminowa: Ze względu na problemy z uzębieniem, osoby z zespołem Costnera mogą mieć zwiększone ryzyko wystąpienia problemów ze zdrowiem kości. Ważne jest, aby dostarczać organizmowi odpowiednich witamin i minerałów, takich jak witamina D, wapń i fosfor, które wspierają zdrowie kości i zębów.

6. Nawilżanie jamy ustnej: Ponieważ zespół Costnera może powodować suchość w jamie ustnej, warto korzystać z preparatów nawilżających jamę ustną, takich jak żele lub spraye, które pomogą utrzymać odpowiedni poziom nawilżenia. Może to zmniejszyć ryzyko podrażnień dziąseł i problemów z zębami.

7. Edukacja i świadomość: Ważne jest, aby pacjent i jego opiekunowie byli dobrze poinformowani o wpływie zespołu Costnera na zdrowie jamy ustnej oraz o metodach zapobiegania problemom stomatologicznym. Edukacja na temat higieny jamy ustnej i regularne konsultacje z dentystą są kluczowe dla utrzymania zdrowia uzębienia i dziąseł.

Prawidłowa opieka stomatologiczna, odpowiednia higiena jamy ustnej i regularne wizyty u dentysty mogą znacznie poprawić komfort życia osób z zespołem Costnera i pomóc im utrzymać zdrowie jamy ustnej na odpowiednim poziomie.

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.