Zgryz głęboki – czym jest, jak wygląda, jak leczyć?

Co to jest zgryz głęboki i jakie ma przyczyny? 

Zgryz głęboki to pionowe zaburzenie szczękowo-zgryzowe. Jest to wada zgryzu, którą cechuje zbytnie nachodzenie siekaczy górnej szczęki na zęby żuchwy. W wyniku tej nieprawidłowości, zęby dolne są przykryte co najmniej w 2/3 przez zęby górne. W przebiegu zaburzenia stwierdza się zatem zwiększony nagryz pionowy. 

W przypadku mocno zaawansowanych zmian, zęby górne mogą stykać się nie tylko z uzębieniem dolnym przeciwstawnym, ale nawet z dziąsłami żuchwy. Prowadzi to do rozwoju poważnych problemów z zakresu periodontologii.

Zobacz, jak wygląda i jak leczyć zgryz przewieszony

Zgryz głęboki – przyczyny

Istnieje kilka przyczyn sprzyjających powstaniu zgryzu głębokiego, które można podzielić na wewnętrzne oraz zewnętrzne.

• Przyczyny pochodzenia wewnętrznego to predyspozycje do rozwoju zaburzeń zgryzu, przekazywane potomstwu przez rodziców, wady genetyczne lub choroby przebyte przez matkę w trakcie ciąży.
• Do przyczyn zewnętrznych zalicza się głównie nieprawidłowe układanie niemowlaka do snu, niewłaściwą funkcję połykania, nieprawidłowy tor oddychania (czyli tor ustny) czy nieodpowiednią pracę języka. W tej grupie wymienia się również złe nawyki tj.: ssanie palca, warg czy policzków, długotrwałe ssanie smoczka, podpieranie brody czy zgrzytanie zębami.

Jakie są rodzaje zgryzu głębokiego?

Zależnie od stopnia zaawansowania zmian, wyróżnia się różne rodzaje zgryzu głębokiego.

• Zgryz głęboki częściowy, inaczej określany jako nadgryz, który cechuje nadmiernie zwiększona podstawa korzeniowa siekaczy szczęki w efekcie nieprawidłowego wzrostu wyrostka zębodołowego. W zakresie uzębienia bocznego prowadzi to do powstania zgryzu przewieszonego. Dodatkowo pojawia się retruzja siekaczy, czyli ich nadmierne przechylenie w stronę językową. Zgryz głęboki częściowy nie powoduje zmian w zakresie odcinka dolnego twarzy.
• Zgryz głęboki całkowity objawia się bardzo nasilonym nagryzem w odcinku przednim na skutek słabo wyrośniętych zębów bocznych (zęby przedtrzonowe i trzonowe są skrócone). Powoduje to dotykanie i nagryzanie błony śluzowej podniebienia przez siekacze żuchwy. Ta wada zgryzu wywołuje zmiany w estetyce twarzy, prowadząc do skrócenia jej dolnego odcinka oraz wywinięcia warg. Pogłębieniu ulega też bruzda wargowo-bródkowa. Zwykle zaawansowanie zmian wywołuje utrudnione wysuwanie żuchwy oraz zaburza jej prawidłowy wzrost, co skutkuje wystąpieniem powikłania w postaci tyłozgryzu.
• Zgryz głęboki wtórny objawia się nieprawidłowym, nadmiernym zbliżeniem siekaczy dolnej szczęki do zębów górnej szczęki. Zwykle występuje jako wynik silnego starcia uzębienia (np. na skutek nieleczonego bruksizmu) lub utraty zębów. Ten rodzaj zgryzu głębokiego wywołuje zmiany w wyglądzie twarzy w postaci skrócenia odcinka szczękowego.
• Nadzgryz wtórny powstaje, gdy zęby przeciwstawne nie kontaktują się ze sobą. Cechuje się wydłużeniem przedniego odcinka części zębodołowej żuchwy wraz z zębami jako powikłanie wad zgryzu dotylnych. W efekcie zęby przednie żuchwy dotykają podniebienia.

Masz wadę zgryzu? Sprawdź, jaki aparat ortodontyczny będzie najlepszy w Twoim przypadku

Jakie są skutki zgryzu głębokiego? 

Gdy wada zgryzu w postaci zgryzu głębokiego nie zostanie odpowiednio wcześnie zdiagnozowana i leczona, może rozwinąć się szereg kolejnych zaburzeń.

Przede wszystkim, powstaną łatwo zauważalne zmiany estetyczne w obrębie twarzy. Dodatkowo pojawią się zaburzenia funkcjonalne. Nieprawidłowość w postaci zgryzu głębokiego odpowiada za rozwój wad wymowy w wyniku braku tarcia powietrza o krawędzie siekaczy. Skutkuje to utrudnioną prawidłową artykulacją i zniekształceniem brzmienia tzw. zgłosek dentalizowanych - s, ś, sz, z, ż, c, ć, cz, dz, dż czy dź – czyli takich, które wypowiadane są poprzez zbliżenie zębów górnych i dolnych.

Głęboki zgryz skutkuje także zbyt dużym ścieraniem się zębów siecznych szczęki górnej, jak i żuchwy. To zaburzenie wpływa również negatywnie na kondycję dziąseł oraz przyzębia, wywołując ich choroby. Wadliwy, zbyt głęboki zgryz w dużym stopniu zaburza rozkład sił oddziaływujących na szczęki, co skutkuje dysfunkcją stawów skroniowo-żuchwowych. Wpływa to na zaburzenie czynności odgryzania oraz żucia. W dużym stopniu dochodzi ponadto do zbyt silnego napinania mięśni w obrębie twarzy. 

Przedstawiamy 5 zasad pielęgnacji jamy ustnej przy aparacie ortodontycznym

Głęboki zgryz a rysy twarzy

Wadliwe ustawienie zębów w postaci zgryzu głębokiego zaburza estetykę twarzy. Na skutek długotrwałego nachodzenia zębów górnych na dolne dochodzi do zmian w symetrii buzi. Zauważalne jest wyraźne skrócenie dolnego odcinka twarzy. Skutkuje to zbytnim zbliżeniem bródki w kierunku nosa. Może wystąpić pogłębienie bruzdy wargowo-bródkowej oraz wywinięcie warg.

Jak wygląda leczenie zgryzu głębokiego?

Zaburzenie w postaci zgryzu głębokiego wymaga zastosowania leczenia interdyscyplinarnego. W pierwszej kolejności należy zaplanować wizyty u stomatologa w celu wyleczenia wszystkich ubytków próchniczych. Należy także ocenić stan dziąseł i wdrożyć odpowiednie leczenie ewentualnych chorób przyzębia. W przypadku obecności kamienia nazębnego niezbędny będzie skaling wraz z piaskowaniem zębów. 

Prawidłowa terapia stomatologiczna pozwoli zaplanować leczenie ortodontyczne. Z powodzeniem stosuje się właściwie dopasowany aparat na zgryz głęboki. Zależnie od stopnia zaawansowania wady można zastosować różne strategie terapii: przemieszczenie zębów (intruzję) w odcinku przednim, powiększenie wysokości zębowo-wyrostkowych w tylnym odcinku żuchwy, czyli wydłużenie korony klinicznej zębów czy wychylenie zębów w celu zmniejszenia nagryzu pionowego.

Ważna jest przy tym także dbałość o zachowanie prawidłowej higieny jamy ustnej. Zaleca się codzienne szczotkowanie uzębienia z użyciem odpowiedniej pasty do zębów oraz specjalnych szczoteczek międzyzębowych. Nie można zapominać o regularnym stosowaniu nici dentystycznych oraz płynu do płukania jamy ustnej. Zabiegi higieniczne najlepiej przeprowadzać po każdym posiłku, nie rzadziej jednak niż dwa razy dziennie. 

Głęboki zgryz wymaga także terapii u logopedy w celu nauki i utrwalenia zasad prawidłowej artykulacji. Niekiedy, zwłaszcza u dzieci, może być niezbędna również pomoc psychologa w celu wyeliminowania nieprawidłowych nawyków (np.: ssania kciuka czy wargi) sprzyjających pogłębianiu się wady zgryzu.

 Ile trwa leczenie zgryzu głębokiego? 

Im dłużej rozwija się wada zgryzu, tym większe ryzyko pogłębienia niekorzystnych zmian i rozwoju szeregu powikłań. W znacznym stopniu wydłużeniu ulega również czas niezbędny do prawidłowej korekty.

Leczenie zgryzu głębokiego u dorosłych, z powodu utrwalenia nieprawidłowości, jest bardziej czasochłonne niż u młodzieży i dzieci. Ważne zatem, by prawidłowo ocenić nie tylko kondycję zębów, ale stopień zaawansowania wady zgryzu. W przypadku stwierdzenia zgryzu głębokiego należy rozpocząć terapię jak najwcześniej, najlepiej jeszcze przed wymianą uzębienia mlecznego na stałe. Przeciętnie korekta wady przy użyciu aparatu ortodontycznego trwa około dwóch lat.

Podpowiadamy, jak prawidłowo czyścić aparat ortodontyczny

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.