Diastema co to jest - przyczyny diastemy i rodzaje

Diastema – co to jest i jak wygląda?

Diastema - czym jest? Nazwa ta określa przerwę między jedynkami, czyli siekaczami przyśrodkowymi w szczęce górnej. Jeśli zęby są ułożone tak, że przerwa między pierwszymi zębami nie przekracza 2 mm, uznawana jest jedynie za defekt natury estetycznej. Wówczas nie ma bezwzględnych wskazań do podjęcia leczenia. Jeśli jednak diastema jest o wiele większa, stanowi już wadę zgryzu, która powinna podlegać terapii. 

Nieleczona diastema u dzieci może stać się bezpośrednią przyczyną wady wymowy – tzw. seplenienia świszczącego, które ujawnia się podczas artykulacji zgłosek dentalizowanych (np.: s, ś, z, ż, ć). Przerwa między zębami może również sprzyjać rozwojowi chorób przyzębia.

Dlaczego powinna? Szczelina między zębami może prowadzić również do problemów z żuciem pożywienia, utrzymania higieny jamy ustnej, a nawet do powstawania wad wymowy. 

A skoro już wiemy, jak się nazywa szpara między zębami, powstaje naturalne pytanie: dlaczego w ogóle się pojawia?

Sprawdź, czym jest i jak wygląda zgryz krzyżowy 

Przyczyny diastemy – skąd się bierze przerwa między zębami? 

Każdy słyszał, że istnieją rozmaite wady zgryzu - rodzaje ich są bardzo zróżnicowane i mają inne podłoża. Skąd zatem bierze się przerwa między zębami jedynkami? Gdy pojawia się szpara między zębami, co oznacza?

Istnieje kilka przyczyn prowadzących do powstania tego zjawiska:

• diastema prawdziwa – powstaje, gdy szpara między jedynkami wynika z przerostu wędzidełka wargi górnej lub niskiego, nieprawidłowego przyczepu – jest to diastema prawdziwa;
• diastema rzekoma – pojawia się, gdy występuje hipodoncja, czyli brak siekaczy bocznych, mikrodoncja, czyli zmniejszony rozmiar zębów sprzyjający rozsunięciu się ich z powodu dużej ilości miejsca w szczęce lub gdy stwierdza się obecność zęba nadliczbowego od strony kości podniebiennej za siekaczami (czyli hiperdoncji) – jest to diastema rzekoma;
• diastema fizjologiczna - gdy występuje w okresie wymiany uzębienia mlecznego na stałe, zwykle w między 7 a 9 rokiem życia – jest to diastema fizjologiczna.

Diastema rzekoma, prawdziwa i fizjologiczna nie są jedyne. Istnieją również inne określenia. W takiej sytuacji przerwa między górnymi jedynkami nazywana jest ze względu na ustawienie jedynek względem siebie. Jeśli:

• jedynki ułożone równolegle względem siebie – jest to diastema równoległa,
• korzenie zębów siecznych przyśrodkowych oddalone od siebie, a krawędzie zębów zbliżone – jest to diastema zbieżna,
• korzenie jedynek są zbliżone do siebie, a krawędzie zębów oddalone – jest to diastema rozbieżna.

Każdy rodzaj diastemy, poza ułożeniem siekaczy przyśrodkowych względem siebie w łuku zębowym, różni się sposobem leczenia, które pozwoli na zlikwidowanie przerwy między jedynkami.

Uwaga – może także pojawić się szpara między dolnymi jedynkami. Zdarza się to znaczne rzadziej niż w przypadku górnych. Postępowanie w jej przypadku jest takie samo, jak przy górnych.

Nie należy mylić diastemy z rotacją zębów – choć oba te zjawiska mogą na siebie wpływać. Więcej na jej temat piszemy w osobnym tekście: rotacja zębów - co to jest.

Czy wiesz, jak leczyć stłoczenia zębów?

Czy diastema jest dziedziczna? 

Czy diastema jest genetyczna? Tak, może wynikać z przekazanych genów, ponieważ to właśnie one wpływają na kształt i rozmiar szczęki. Również rozmiar zębów jest uwarunkowany genetycznie. 

Zbadano, iż geny mają silny wpływ na różne cechy uzębienia, tj.: kształt, wielkość oraz barwę zębów. Podobnie jest ze szparami między zębami. Dziedziczenie diastemy udowodniono, jeśli jej przyczyną jest przerost wędzidełka wargi. Genetyczne podłoże leży również u podstaw przerwy między jedynkami spowodowanej zaburzonymi proporcjami między szerokością siekaczy a rozmiarem kości szczęk. Wówczas rodzice mogą przekazać takie ułożenie zębów swojemu potomstwu.

Dlatego ryzyko tego, że pojawią się szpary między zębami, dotyczy wszystkich.

Leczenie diastemy – czy można ją usunąć? 

Jeśli luka między jedynkami jest mniejsza niż 2 mm, nie ma wyraźnych wskazań do jej usuwania. Należy wówczas szczególnie pamiętać o właściwej pielęgnacji jamy ustnej i prawidłowo oczyszczać przestrzenie między zębami. Warto regularnie stosować nici dentystyczne. Świetną alternatywą są specjalne szczoteczki międzyzębowe, dostosowane do rozmiarów przerwy. 

Takie nici dentystyczne, szczoteczki międzyzębowe oraz skuteczne pasty znajdziesz w ofercie marki GUM. Są one dostępne w aptekach i drogeriach, zarówno online, jak również stacjonarnych.

Powiększająca się szpara między zębami lub szpara mająca ponad 2 mm jest sygnałem alarmowy, że trzeba zacząć działać. Dostępnych jest kilka różnych metod usuwania szpary między jedynkami. Cechami różnicującymi je między sobą jest czas trwania leczenia, estetyka oraz trwałość uzyskanych efektów. 

Skoro już wiemy, co to diastema, czas poznać sposoby na walkę z tym zjawiskiem. Najdłuższy czas terapii cechuje zastosowanie aparatu ortodontycznego na diastemę. Wymaga również długoletniego stosowania retencji w celu utrwalenia efektu. Najszybciej szczelinę między zębami usuwa doklejenie kompozytu. Licówki, zwłaszcza porcelanowe, pozwalają na osiągnięcie długotrwałego rezultatu. 

Każde z rozwiązań to także inna cena leczenia. Najtańsza jest terapia z użyciem kompozytu. Koszty wzrastają, jeśli zastosuje się aparat ortodontyczny lub licówki porcelanowe. Sposób leczenia dobiera się do przyczyny odpowiadającej za obecność diastemy. 

Fizjologiczna szpara między zębami dolnymi a górnymi zamyka się samoistnie bez specjalnej terapii. Przy diastemie prawdziwej wymagane jest podcięcie wędzidełka oraz stosowanie aparatu ortodontycznego. Hiperdoncja wymusza ekstrakcję dodatkowego zęba przed leczeniem ortodontycznym. 

Dzięki usunięciu diastemy można również poprawić zgryz. A jaki powinien być prawidłowy? To wyjaśniamy w osobnym tekście: „Prawidłowy zgryz - jak wygląda?”

Dowiedz się, co robić w przypadku zęba zatrzymanego

Diastema a aparat ortodontyczny 

Wyjaśniono już, co oznacza szpara między zębami. Ale czy można pozbyć się tego zjawiska za pomocą aparatu ortodontycznego? Tak. I to niezależnie od tego, jakie ma diastema przyczyny.

Terapia ortodontyczna leczy diastemę w najmniej inwazyjny sposób. Jest rozwiązaniem idealnym, gdy przerwa między zębami nabiera charakteru wady zgryzu. W takich przypadkach przynosi najlepsze rezultaty. Wymaga jednak cierpliwości i wytrwałości. Założony aparat ortodontyczny należy zwykle nosić przez około 2 lata, a po jego zdjęciu wymagane jest długookresowe stosowanie retencji. 

Aparat ortodontyczny stały to doskonałe narzędzie na zamknięcie przerwy między jedynkami w przypadku diastemy zbieżnej. Aparaty ortodontyczne ruchome niwelują problemy związane z diastemą rozbieżną.

Po rozpoczęciu takiej terapii należy pamiętać, by prawidłowo dbać o higienę jamy ustnej. Noszenie aparatu wymusza wprowadzenie zmian w nawykach higienicznych. Aby utrzymać zdrowe zęby, należy wówczas odpowiednio dobrać szczoteczkę. O zęby oraz o drobne elementy aparatu najlepiej zadba taka ze specjalnie przyciętym włosiem w literę V. Warto również zaopatrzyć się w specjalistyczną pastę do zębów, najlepiej o żelowej formule. Zapewni ona nie tylko ochronę uzębienia przed próchnicą, złagodzenie podrażnień dziąseł czy wzmocnienie szkliwa. Pozwoli na bezpieczne i skuteczne oczyszczenie aparatu ortodontycznego. 

Linia GUM® Ortho pomaga kompleksowo zadbać o jamę ustną w czasie leczenia ortodontycznego

Pomocna w utrzymaniu czystej jamy ustnej będzie też nić dentystyczna dedykowana do aparatu ortodontycznego. Dzięki cienkiej, sztywnej przewleczce można ją z łatwością wprowadzić między zęby oraz pod aparat na zębach. Podrażnienia w jamie ustnej, które powstają np. od zamków aparatu, skutecznie złagodzi wosk ortodontyczny. Uzupełnienie codziennej pielęgnacji uzębienia stanowi właściwie dobrany płyn do płukania jamy ustnej.

Wszystkie niezbędne w takiej sytuacji produkty znajdziesz w ofercie marki GUM. Wychodzi ona naprzeciw zróżnicowanym potrzebom swoich klientów, dlatego pomoże w pielęgnacji jamy ustnej także przy diastemie między zębami.

Diastema a licówki 

Licówki porcelanowe to skuteczne rozwiązanie na usuwanie diastemy. Szpara między zębami jest tu zniesiona poprzez naklejenie cienkich porcelanowych płytek na zęby wcześniej oszlifowane z powierzchniowej warstwy szkliwa. Uzyskane w ten sposób efekty są trwałe i estetyczne, gdyż doklejane elementy są dopasowywane indywidualnie do anatomii zębów każdego pacjenta. 

Poznaj sposoby na wzmocnienie szkliwa zębów

Diastema a kompozyt 

Najszybszą i najtańszą metodą na pozbycie się diastemy jest bonding. Jest to technika skutecznego i odwracalnego ukrycia obecności przerwy między jedynkami przy zastosowaniu kompozytu. Zabieg wymaga wytrawienia zębów przy użyciu kwasu demineralizującego, a następnie uzupełnienia luki poprzez dodanie (doklejenie) materiału kompozytowego równomiernie na obu zębach siecznych. Takie postępowanie może nie przynieść długotrwałych zadowalających efektów estetycznych. Materiał kompozytowy może z czasem ulec ukruszeniu lub odbarwieniu.

Podsumowując

Wyjaśniliśmy już, jak się nazywa przerwa między zębami  i co oznacza. Nie jest to oczywiście jedyna przypadłość, która może się nam przytrafić. W innych tekstach na naszej stronie wyjaśniamy, co to jest przodozgryz, na czym polega laterogenia - boczne przemieszczenie żuchwy, stłoczenia zębów - co to jest, tyłozgryz - jakie są przyczyny czy też wyjaśniamy, jakie ma ząb zatrzymany - przyczyny. 

Opisujemy również różne rodzaje problemów ze zgryzem (zgryz głęboki - leczenie, zgryz przewieszony - jak leczyć?, zgryz krzyżowy - co to jest?). Jeśli zatem obserwujesz u siebie inne zjawiska, zajrzyj tam, a być może pomożemy w ich identyfikacji – przeczytaj już dzisiaj?

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.