Tyłozgryz (cofnięta żuchwa) – jakie są przyczyny i rodzaje?

Tyłozgryz – przyczyny i objawy

Tyłozgryz należy do wad przednio-tylnych i objawia się tym, że żuchwa jest cofnięta w stosunku do szczęki, przez co zęby dolne nie znajdują się jak powinno to być tuż za zębami górnymi, a na skutek przesunięcia utrudnione jest gryzienie, przeżuwanie i wymowa. Tyłozgryz nie musi być jedyną wadą, ale może współwystępować z inną np. tyłozgryz – zgryz głęboki to wady, które często występują jednocześnie. Zgryz głęboki bywa symptomem tyłozgryzu, dlatego kluczowe jest zdiagnozowanie tych wad i zalecenie właściwego leczenia. 

Jak objawia się tyłozgryz u dzieci, a jak u dorosłych? U dzieci częstym objawem występowania tyłozgryzu jest cofnięta broda, co wpływa na ogólny wygląd twarzy, pogłębienie się bruzd nosowo- wargowych, problemy z gryzieniem i przeżuwaniem jedzenia czy też wciąganie dolnej wargi, w zależności od stopnia zaawansowania wady. Tyłozgryz u dorosłych nie tylko powoduje zmiany w wyglądzie twarzy, ale także utrudnia dokładne rozdrabnianie pokarmu, co może przełożyć się na kłopoty trawienne, ścieranie zębów, większe skłonności do występowania próchnicy i chorób przyzębia, problemy z wymową, a czasami nawet migreny, wywołane złym położeniem zębów. 

Jeżeli w dzieciństwie nie zostanie podjęte leczenie, można spodziewać się pogłębienia dolegliwości, jakie niesie zaawansowany tyłozgryz. Wada zgryzu a wygląd twarzy – wpływ na rysy i kształt twarzy jest dość znaczny zarówno u dorosłych jak i u dzieci. Charakterystycznym objawem jest cofnięta broda, co powoduje, że twarz wydaje się być wydłużona i zaburza to ogólną harmonię profilu. Ponieważ tyłozgryz dość często powoduje, że zęby górne i dolne nie stykają się ze sobą, wada może spowodować, że twarz będzie się wydawać bardziej wklęsła. 

Zmiany w wyglądzie twarzy to także pogłębienie się bruzd nosowo-wargowych, a nawet asymetria twarzy. 

Tyłozgryz – przyczyny:

• szkodliwe nawyki jak ssanie palca, używanie smoczka;
• nieodpowiednia pozycja dziecka podczas karmienia;
• lordoza szyjna;
• niedobór witaminy D w okresie wzrostu kości;
• czynniki genetyczne;
• złe położenie języka;
• wczesna utrata mleczaków – szczególnie dolnych siekaczy.

Nieleczony tyłozgryz prowadzi do licznych problemów z przełykaniem, przeżuwaniem i mową!

Jakie są rodzaje tyłozgryzu

Wiemy już, co to jest tyłozgryz, jakie są możliwe przyczyny jego występowania i jak wada wpływa na wygląd twarzy. Istnieje jej kilka rodzajów, jak:

• tyłozgryz częściowy – złe ustawienie dotyczy tylko zębów przednich, a boczne wyrastają prawidłowo;
• tyłozgryz rzekomy – gdzie to górna szczęka jest bardziej wysunięta i sprawia to wrażenie, jakby żuchwa była cofnięta;
• tyłozgryz całkowity – łuk zębowy dolny jest w całości cofnięty w stosunku do górnego.

Czym jest tyłozgryz z protruzją? Protruzja oznacza wychylenie zębów przednich w stronę wargi. Warga górna jest wiotka i może nie zakrywać w całości zębów przednich. Protruzja występuje czasem przy tyłozgryzie. 

Tyłozgryz i inne wady zgryzu – często diagnozowane wady

Jedną z dość często wykrywanych wad zgryzu jest tyłozgryz. Wady zgryzu mogą występować pojedynczo lub razem. Jakie wady leczone w gabinetach ortodontycznych są często diagnozowane?

Wady zgryzu – rodzaje:

Wady przednio-tylne:

• tyłozgryz – dolny łuk zębowy cofnięty w stosunku do zębów górnych;
• przodozgryz – co to jest przodozgryz? To wada polegająca na wysunięciu dolnego łuku zębowego w stosunku do przednich zębów.

Wady pionowe:

• zgryz otwarty – zęby dolne i górne nie mają ze sobą kontaktu – tworzy się szpara niedogryzowa;
• zgryz głęboki – polegający na nadmiernym nachodzeniu siekaczy szczęki na dolne zęby. Wady jak zgryz głęboki – tyłozgryz mogą wystąpić razem.

Wady poprzeczne:

• zgryz przewieszony – powierzchnie żujące zębów bocznych nie stykają się;
• zgryz krzyżowy – co to jest? To nachodzenie górnych zębów na dolne, często występuje przy nim asymetria warg;
• zgryz głęboki - leczenie jest długotrwałe i wymaga nakładek lub nawet interwencji chirurga;
• laterogenia – boczne przemieszczenie żuchwy – asymetria twarzy, odchylenie żuchwy od pośrodkowej linii twarzy, może być morfologiczne lub czynnościowe;

Oprócz tego wskazaniem mogą być np. stłoczenia zębów – co to jest? Zbyt duża ilość zębów, a za mało miejsca w łuku zębowym. Inną wadą jest występująca u dorosłych i dzieci diastema - czym jest? To charakterystyczna przerwa między jedynkami. Zbyt duża, czyli powyżej 2 mm, powinna być leczona. 

Jedną z wad dotyczących jednego lub wielu zębów jest rotacja zębów. Co to jest rotacja? To nieprawidłowa zmiana położenia zęba. Wady zgryzu mogą być spowodowane czynnikami genetycznymi, negatywnymi nawykami, a nawet zbyt szybko wypadającymi mleczakami. Czasami powodem jest też ząb zatrzymany - przyczyny są różne, ale rozwijająca się, nieleczona wada prowadzi do wielu uciążliwych dolegliwości – nie można zwlekać z leczeniem.

Tyłozgryz – jak wygląda leczenie?

Warunkiem zdrowego, harmonijnego uśmiechu jest prawidłowy zgryz. Jak wygląda prawidłowy zgryz? Górne, przednie zęby powinny w 1/3 pokrywać zęby dolne, a siekacze dolne i górne równomiernie się stykać. Niestety nie każdy może się cieszyć prawidłowym zgryzem, który nie stanowi źródła większych problemów. Często podczas wizyty u ortodonty pada diagnoza: zgryz otwarty, krzyżowy, zgryz przewieszony – jak leczyć te wady zgryzu? 

Najczęstszą i najbardziej skuteczną metodą jest noszenie aparatów ortodontycznych. Metoda leczenia jest dostosowana do stopnia zaawansowania wady, wieku pacjenta, oczekiwań, możliwości finansowych. Tyłozgryz – cofnięta żuchwa to wada zgryzu, którą koryguje się przy pomocy aparatów stałych lub ruchomych – w zależności od tego jak jest poważna. Leczenie aparatami ortodontycznymi  trwa nawet kilka lat, ale daje doskonałe efekty. W przypadku bardzo skomplikowanego, zaawansowanego stopnia wady może niestety okazać się konieczna operacja ortognatyczna, mająca na celu zrekonstruowanie żuchwy i nadanie jej pożądanego, właściwego kształtu. Czasami potrzebna jest ekstrakcja niektórych zębów. 

O sposobie prowadzenia leczenia decyduje ortodonta i tylko ścisłe przestrzeganie zaleceń pomaga osiągnąć pożądane efekty. Niezbędna jest właściwa higiena jamy ustnej, przed i w trakcie leczenia. Tyłozgryz może utrudniać dokładnie oczyszczanie trudno dostępnych przestrzeni. W ofercie marki GUM znajdują się preparaty do higieny jamy ustnej np. wosk z serii GUM® ORTHO przeznaczony do stosowania podczas leczenia aparatem. Chroni on błony śluzowe jamy ustnej przed podrażnieniami. Jest łatwy w stosowaniu, dostępny w wersji bezsmakowej lub miętowej.

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.