Hipoplazja szkliwa – jak ją rozpoznać i jak powinna być leczona?

Hipoplazja szkliwa to zaburzenie, w którego przebiegu dochodzi do ubytku w rozwoju tkanki twardej zębów. Wpływa to bardzo niekorzystnie na uzębienie, osłabiając ich odporność na szkodliwe czynniki. Czym objawia się niedorozwój szkliwa? Jakie postępowanie terapeutyczne można zastosować, by wzmocnić zęby? W jaki sposób właściwie pielęgnować jamę ustną z hipoplazją szkliwa?

Co to jest hipoplazja szkliwa?

Hipoplazja szkliwa polega na występowaniu niedoboru najtwardszej tkanki organizmu ludzkiego, czyli szkliwa. Skutkuje to brakiem prawidłowego poziomu ochrony dla zębów. Stają się one pozbawione głównej bariery chroniącej je przed niekorzystnym wpływem czynników zewnętrznych. 

Niedobór szkliwa powoduje zwiększoną wrażliwość zębów na oddziaływanie patogennej flory bakteryjnej, ale także na bodźce chemiczne czy termiczne. Wpływa to w znacznym stopniu na twardość zębów i zwiększa ryzyko ich nadmiernego ścierania. 

Do rozwoju hipoplazji mogą przyczyniać się takie czynniki, jak wady zgryzu, choroby przyzębia, stosowanie diety ubogiej w witaminy i makroelementy, oraz niektóre choroby, np. obejmujące układ pokarmowy.

Bez względu na przyczynę, brak szkliwa wymaga odpowiednio dobranego leczenia.

Objawy niedorozwoju szkliwa zębowego

Niedorozwój szkliwa może przybierać bardzo różny obraz kliniczny. Zmiany w rozwoju szkliwa manifestują się zaburzeniami zarówno mikroskopowymi (szkliwo jest znacznie cieńsze niż u osób bez tego zaburzenia) oraz w wyglądzie zewnętrznym zębów. 

• Przede wszystkim pojawiają się plamki o różnym zabarwieniu. Szkliwo mogą pokrywać zmiany w kolorze białym lub brunatnym. Niekiedy stają się one bardzo gęsto ułożone i wizualnie przypominają plaster miodu. Czasem mają układ linijny. 
• Zależnie od stopnia zaawansowania, hipoplazja szkliwa wpływa na kształt zębów. Zniekształceniu mogą ulegać ich korony. Stają się niekiedy cylindryczne lub przypominają kształt stożka. 
• Nieprawidłowo wygląda także powierzchnia zębów, gdyż zaczynają występować na niej fałdy, bruzdy, zagłębienia. Czasem zaburzeniu ulega rozkład sił zgryzu, gdyż nie występują punkty styczne osłabionych zębów.

Niedorozwój szkliwa u dzieci

Niekorzystne zmiany w rozwoju szkliwa u najmłodszych nie są powszechne. Ma to bezpośredni związek z faktem, iż proces mineralizacji tkanek twardych zębów w uzębieniu mlecznym zachodzi jeszcze przed urodzeniem. Przypada zatem na okres życia płodowego. Jest to szczególny etap rozwoju zawiązków zębów, kiedy to organizm matki chroni rozwijające się dziecko i stara się wyrównywać wszystkie występujące niedobory mikroelementów. 

Pojawienie się niedorozwoju szkliwa u dzieci występuje głównie w pierwszym roku życia malucha, kiedy to na rozwijające się uzębienie mleczne mogą wpływać wybrane szkodliwe czynniki. Należy zatem zwrócić szczególną uwagę m.in.: na: niedobory witamin (A, D i K) oraz minerałów (wapnia, fluoru, magnezu, żelaza, fosforu) czy wybrane choroby wieku dziecięcego (w tym odra, ospa wietrzna, płonica, różyczka). Niedorozwój szkliwa zębowego może mieć także związek z występowaniem zaburzeń na tle endokrynologicznym (przytarczyc, tarczycy, grasicy, kory nadnerczy czy trzustki).

Uszkodzenie szkliwa może wynikać z destrukcyjnego działania kwasów zawartych w pokarmach. Poznaj 5 objawów erozji szkliwa, których nie możesz lekceważyć

Hipoplazja szkliwa – zalecane leczenie

Leczenie hipoplazji szkliwa zależne jest od stopnia zaawansowania zaburzenia. Niewielkie zmiany (pod postacią małych linijnych dołków lub punktowych plam) uzupełnia się przy użyciu materiału kompozytowego. By zmniejszyć nadmierną wrażliwość zębów z niedorozwojem szkliwa na działanie czynników termicznych, zaleca się stosowanie produktów o wysokiej zawartości fluoru. 

Pomocne są również wybrane profilaktyczne zabiegi stomatologiczne, w tym m.in.: lakowanie zębów czy fluoryzacja w gabinecie stomatologicznym. Jeśli zmiany w wyglądzie uzębienia są bardzo zaawansowane i znacznie obniżają estetykę uśmiechu, zaleca się przeprowadzenie np.: profesjonalnego wybielania zębów. Niekiedy ratunkiem okazują się licówki wykonane z materiału kompozytowego lub porcelany. 

Pielęgnacja jamy ustnej z hipoplazją zębów

W przypadku niedorozwoju szkliwa bardzo ważnym elementem leczenia, istotnie wpływającym na rokowanie, jest przestrzeganie podstawowych zasad pielęgnacji jamy ustnej. Trzeba pamiętać, że hipoplazja szkliwa zębowego pozbawia zęby ich naturalnej bariery obronnej. Należy zatem odpowiednio zadbać o zdrowie zębów i sąsiadujących tkanek. Istotne, by środki do pielęgnacji jamy ustnej wspierały proces remineralizacji szkliwa, co wyraźnie wzmocni zęby.

Korzystne jest, oczywiście, regularne mycie zębów prawidłową techniką, co najmniej dwukrotnie w ciągu doby. Usuwa to resztki jedzenia oraz ogranicza namnażanie drobnoustrojów, co minimalizuje ryzyko rozwoju próchnicy. W tym celu najlepiej sprawdza się zestaw złożony ze szczoteczki z miękkim włosiem oraz odpowiednio dobranej pasty do mycia zębów z fluorem. Tego samego składnika należy szukać w płynie do płukania jamy ustnej, którego regularne stosowanie wzmacnia efekty. 

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.