Zapalenie jamy ustnej u dziecka – jak je leczyć i czym się objawia?

Zapalenie jamy ustnej u dziecka to zaburzenie, które odpowiada za występowanie szeregu nieprzyjemnych dolegliwości. Przede wszystkim prowadzi do pojawienia się dyskomfortu bólowego, który wyraźnie utrudnia normalne funkcjonowanie. Dlaczego dochodzi do stanu zapalnego w jamie ustnej u maluchów? Na podstawie jakich objawów można je rozpoznać? Jakie są domowe sposoby na łagodzenie objawów i metody profilaktyki tego schorzenia u dzieci?

Czym jest zapalenie jamy ustnej u dziecka?

Zapalenie jamy ustnej u dziecka to reakcja na tle zapalnym obejmująca błonę śluzową jamy ustnej. Reakcja zapalna może objąć całą śluzówkę wraz z językiem oraz dziąsłami, ale zdarza się, że dotyczy jedynie wybranych jej fragmentów. Jest to dolegliwość dość powszechnie występująca u najmłodszych.

Nawracające zapalenie jamy ustnej 

Nawracające zapalenie jamy ustnej u dziecka to stan związany z pojawieniem się aft, czyli drobnych zmian wrzodziejących. Mają one związek z obniżonym poziomem odporności, choć dokładne przyczyny ich powstawania są niejasne. Skłonność do nawrotowego aftowego zapalenia jamy ustnej wzrasta istotnie w przebiegu niektórych stanów chorobowych (np. choroby Leśniewskiego-Crohna czy celiakii). 

Podpowiadamy, jak wybrać skuteczny preparat na afty 

Ostre zapalenie jamy ustnej

Jest związane z bezpośrednim zadziałaniem czynnika przyczynowego, odpowiadającego za pojawienie się stanu zapalnego w obrębie błony śluzowej jamy ustnej dziecka. Jest charakterystyczne dla infekcji wirusowych. Cechuje się dość szybkim i nagłym wystąpieniem objawów. 

Jakie są przyczyny zapalenia jamy ustnej u dziecka?

Zapalenie jamy ustnej u dziecka może mieć bardzo różne przyczyny. Najczęściej wskazuje się na wirusy, grzyby czy bakterie jako czynniki odpowiedzialne za rozwój stanu zapalnego. Problemy dotyczące śluzówki jamy ustnej wywoływane są także przez urazy mechaniczne oraz działanie bodźców termicznych. 

Często zapalenie rozwija się na tle alergicznym. Zapalenie jamy ustnej u najmłodszych wykazuje też wyraźny związek z niedoborami witamin, zwłaszcza witaminy C oraz tych z grupy B. Kondycję błony śluzowej w ustach pogarsza zdecydowanie obecność innych schorzeń tj.: cukrzycy, obturacyjnych chorób płuc czy chorób nerek.

Opryszczkowe (wirusowe) zapalenie jamy ustnej dziecka

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dziecka spowodowane jest kontaktem z wirusem opryszczki zwykłej. Rozpoznawane jest zwykle u maluchów do 6. roku życia, które zakażane są poprzez kontakt ze śliną nosiciela (np. przez jego pocałunek), ale także dotykanie zainfekowanych przedmiotów. Przebieg wirusowego zapalenia jamy ustnej u dziecka bywa bardzo ciężki. Dodatkowo, mogą wystąpić niebezpieczne powikłania (z powodu bliskiej lokalizacji istnieje ryzyko objęcia stanem zapalnym gałki ocznej).

Na co zwrócić uwagę, wybierając pierwszą szczoteczkę dla niemowlaka? 

Grzybicze zapalenie jamy ustnej dziecka

Grzybicze zapalenie jamy ustnej u dziecka to dość uciążliwy stan wywołany przez drożdżaki Candida albicans. Zwykle rozwój infekcji związany jest ze znacznym spadkiem odporności organizmu. Pojawieniu się nieprzyjemnych objawów kandydozy sprzyjają też m.in. niedobory witamin (z grupy B oraz witaminy C) oraz jadłospis obfitujący w węglowodany proste. Na grzybicę szczególnie narażone są niemowlęta, a także osoby w podeszłym wieku oraz kobiety ciężarne.  

Bakteryjne zapalenie jamy ustnej dziecka

Bakteryjne zapalenie jamy ustnej u dziecka zwykle rozwija się na tle wtórnego nadkażenia stanu wywołanego infekcją wirusową. Dominują wówczas objawy związane z obrzękiem oraz znacznym zaczerwienieniem błony śluzowej. Są one połączone z uciążliwym uczuciem pieczenia oraz nieprzyjemnym dyskomfortem bólowym. Na błonie śluzowej powstają zmiany owrzodzeniowe.

Jakie są objawy zapalenia jamy ustnej u dziecka?

Zapalenie jamy ustnej u dziecka wywołuje objawy o różnym nasileniu. W większości są one postrzegane jako bardzo nieprzyjemne dla dziecka. Są przyczyną dyskomfortu bólowego, który nasila się zwłaszcza podczas spożywania posiłków oraz picia. Z tego powodu dzieci w trakcie choroby bardzo niechętnie przyjmują pokarm oraz płyny. Istnieje przez to duże ryzyko odwodnienia, zwłaszcza w grupie najmłodszych. Niekiedy mogą też pojawić się trudności podczas mówienia. 

Stan zapalny jamy ustnej u dziecka odpowiada też za występowanie stanów podwyższonej temperatury. Zależnie od bezpośredniej przyczyny, zapaleniu towarzyszą bardziej charakterystyczne zmiany, np. biały nalot w przypadku tła grzybiczego, wykwity w postaci pęcherzyków przy zakażeniu wirusowym. 

Nauka mycia ząbków? Wiemy, jak zrobić to z pełną skutecznością! Sprawdź!

Krwawiące dziąsła przy zapaleniu

Zapalenie jamy ustnej u dziecka dość często odpowiada za rozwój bardzo nieprzyjemnej dolegliwości, jaką są krwawiące dziąsła. Problem pojawia się z powodu namnażania się patologicznej flory bakteryjnej na nieusuwanej płytce nazębnej. W początkowym stadium dziąsła mogą być obrzmiałe i dość tkliwe. Następnie dołącza się krwawienie zauważalne głównie w trakcie codziennych zabiegów higienicznych. W miarę rozwoju stanu zapalnego, dziąsła mogą cofać się, odsłaniając korzenie zębów. Grozi to nawet utratą uzębienia.

Leczenie zapalenia jamy ustnej u dziecka – co stosować?

To, co należy stosować na zapalenie jamy ustnej u dziecka, bezpośrednio zależy od czynnika wywołującego dolegliwości. Każdorazowo należy jednak łagodzić nieprzyjemne symptomy poprzez terapię przeciwzapalną i miejscowo zmniejszającą dyskomfort bólowy oraz pozostałe objawy. 

Leczeniem przyczynowym jest terapia przeciwgrzybicza w infekcji grzybiczej lub podawanie środka przeciwwirusowego, jeśli za symptomy odpowiada wirus. Gdy wystąpi zakażenie na tle bakteryjnym, może istnieć konieczność wdrożenia antybiotykoterapii.

Oczywiście aby podjąć prawidłowe leczenie, niezbędna jest diagnoza lekarska! Tylko rozmowa z profesjonalistą da nam pewność wdrożenia prawidłowej terapii leczniczej.

Domowe sposoby leczenia

Problem w postaci zapalenia jamy ustnej u dziecka wymaga zastosowania działania jak najszybciej. Z pomocą przychodzą w takim przypadku domowe sposoby. Podstawą jest zwiększenie poziomu higieny jamy ustnej. Codzienne delikatne usuwanie resztek pokarmowych oraz flory bakteryjnej pozwala na zmniejszenie rozwoju stanu zapalnego. 

Poprawę może przynieść stosowanie preparatów specjalistycznych, np. w formie wygodnego w aplikacji spray’u. Wybierając środek dla dzieci, należy upewnić się, że nie zawiera alkoholu, nie wywołuje podrażnień oraz nadmiernej suchości w jamie ustnej. 

W walce z nieprzyjemnymi dolegliwościami (z bólem, uczuciem pieczenia), można stosować również różne płukanki do ust. Kojąco działają wyciągi z szałwii czy rumianku. Warto też zmienić nieco jadłospis poprzez zwiększenie podaży witamin i minerałów, a jednocześnie ograniczenie produktów pikantnych oraz kwaśnych, działających drażniąco. By zmniejszyć nasilenie symptomów, zaleca się także spożywanie posiłków w formie płynnej lub półpłynnej o niezbyt wysokiej temperaturze.

Przeciwdziałanie zapaleniu jamy ustnej u dziecka

Podstawą zapobiegania ostremu zapaleniu jamy ustnej u dziecka jest dbałość o wysoki poziom higieny. Dotyczy to zarówno regularnego mycia wałów dziąsłowych oraz uzębienia malucha, ale także zachowania podstawowych zasad reżimu sanitarnego przez dorosłych mających bliski kontakt z dzieckiem. Należy często myć ręce oraz unikać oblizywania smoczka czy karmienia wspólnymi sztućcami. Niewskazane jest także całowanie najmłodszych, zwłaszcza w okolicę ust noworodka czy niemowlaka.

W przypadku starszych dzieci, warto starać się ograniczyć wkładanie przez nie brudnych dłoni do buzi. Należy także zapobiegać wkładaniu do ust zabawek, zwłaszcza obślinionych przez inne maluchy.

Warto też uczyć dzieci nawyku prawidłowego i regularnego mycia zębów już od najmłodszych lat. Stosowanie pasty oraz szczoteczki do zębów dla dzieci dopasowanych do wieku idealnie pozwoli oczyścić zęby i ograniczyć ryzyko wystąpienia zapalenia jamy ustnej u dziecka.

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.