Zapalenie kącików ust (zajady) - przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie kącików ust, potocznie zwane zajadami, to częste źródło bólu i pieczenia kątów ust. Z pozoru błaha dolegliwość może być dokuczliwa, jeśli utrzymuje się długo. Warto wiedzieć, co odpowiada za rozwój zapalenia kątów ust oraz jak sobie radzić, gdy swędzi i piecze okolica warg.

Objawy zapalenia kącików ust 

Zapalenie kącików ust, inaczej określane jako zajady, to problem powodujący nie tylko dyskomfort bólowy, ale także kłopot natury estetycznej. Jest to stan zapalny obejmujący błonę śluzową jamy ustnej.

Zapalenie kątów ust objawia się przede wszystkim pieczeniem ust oraz narastającym uczuciem swędzenia tej okolicy. Skóra staje się napięta, sucha, co znacznie utrudnia codzienną aktywność. Mówienie oraz jedzenie może sprawiać ból. Pojawia się czerwona skóra wokół ust, którą cechuje nadmierna skłonność do pękania w dość charakterystyczny linijny sposób. Może wystąpić biały nalot na kącikach ust świadczący o powstawaniu nadżerek. Długotrwające zaczerwienienie wokół ust bez właściwego leczenia może odpowiadać za powstanie blizn.

Czy wiesz, w jakich sytuacjach należy przełożyć wizytę u dentysty?

Przyczyny powstawania zajadów (zapalenia kącików ust)

Zaczerwienione kąciki ust mogą pojawiać się wskutek zadziałania różnych czynników - zarówno miejscowych, jak i ogólnych. 

• Powszechna przyczyna pieczenia ust to zakażenie grzybicze (np. drożdżakami) lub bakteryjne (np. paciorkowcami). Tej dolegliwości sprzyja niewłaściwa higiena – wkładanie do ust brudnych rąk, ssanie palca lub smoczka, nadmierna ekspozycja okolicy kącików warg na ślinę. Rozwijający się stan zapalny w obrębie jamy ustnej dość szybko może objąć też skórę warg i kątów ust. 
• Źródło dyskomfortu może tkwić także w niewłaściwym szczotkowaniu, w trakcie którego zbyt intensywne ruchy szczoteczką powodują mikrourazy kątów ust. 
• Zajady bywają także wynikiem reakcji alergicznej, najczęściej na nikiel zawarty m.in. w sztućcach lub elementach aparatu ortodontycznego. 
• Czasem problemy pojawiają się w trakcie stosowania restrykcyjnej diety odchudzającej, gdy dochodzi do wystąpienia niedoboru składników mineralnych i witamin ( tj.: żelaza, witamin z grupy B, witaminy C, kwasu foliowego). Dołączający się spadek odporności także czyni skórę wokół ust bardziej podatną na zapalenie.

Poznaj niepozorne nawyki, które wywołują nieprzyjemny zapach z ust

Leczenie zapalenia kącików ust

Zapalenie skóry wokół ust to dokuczliwy problem, którego leczenie zależne jest od bezpośredniej przyczyny. Do dyspozycji mamy różnego typu kremy i maści na zajady, stosuje się także suplementację witamin, przede wszystkim z grupy B. Pomocne mogą okazać się domowe sposoby, np. smarowanie zmienionych miejsc olejkiem lawendowym, wykazującym działanie przeciwzapalne. Przede wszystkim należy jednak ograniczyć działanie czynnika odpowiedzialnego za suche usta i zajady.

Zapalenie kącików ust - jak zapobiegać?

W profilaktyce zajadów w ustach i na ich zewnętrznej powierzchni ważna jest właściwie zbilansowana dieta dostarczająca wszystkich mikroelementów i witamin. Wpływa to na prawidłowy stan odżywienia i nawodnienia całego organizmu, w tym także skóry ust. Warto spożywać dużo warzyw i owoców. Istotny jest też nabiał (kefiry, jogurty naturalne) wspierający zachowanie prawidłowej flory bakteryjnej. 

Należy też każdego dnia dbać o higienę jamy ustnej, szczotkując zęby szczoteczką o miękkim włosiu i używając pasty gwarantującej ograniczenie gromadzenia płytki nazębnej. W znacznym stopniu zmniejszy to namnażanie patologicznych drobnoustrojów w jamie ustnej. Warto także regularnie odwiedzać stomatologa, który na bieżąco będzie oceniać stan jamy ustnej i uzębienia, a w razie potrzeby doradzi, co najlepiej stosować na zajady w kącikach ust.

Przeczytaj, jakie zmiany mogą pojawić się w jamie ustnej, kiedy nie czyścisz języka

Dopasowanie protezy zębowej

Niewłaściwie dopasowana proteza zębowa nie tylko nie pozwala na swobodne przyjmowanie posiłków, ale staje się też bardzo często źródłem problemów z przewlekłymi zajadami. Noszenie jej nie tylko jest niewygodne, ale odpowiada za ciągłe podrażnienie błony śluzowej jamy ustnej. Sprzyja to powstawaniu drobnych ran w ustach oraz występowaniu uporczywych nadżerek. Całkowite pozbycie się problemów możliwe jest po właściwym dopasowaniu protezy zębowej.

Codzienna higiena jamy ustnej i ust

Codzienne zabiegi higieniczne ograniczają namnażanie patologicznych drobnoustrojów, a co za tym idzie zmniejszają ryzyko wystąpienia zapalenia kącików ust. Każdego dnia należy pamiętać zatem o konieczności stosowania szczoteczki do mycia zębów oraz odpowiednio dopasowanej pasty do zębów. Prawidłowe szczotkowanie (bez dużej siły, delikatnymi ruchami) pozwoli na pozbycie się płytki nazębnej, która jest siedliskiem bakterii. 

Trzeba czyścić nie tylko powierzchnię zębów, ale wyrobić sobie nawyk czyszczenia przestrzeni międzyzębowych. Idealnie do tego nadają się zarówno nici dentystyczne, jak i flosser, szczoteczki interdentalne czy irygator. Usuwają one resztki pokarmowe z okolic trudno dostępnych dla włosia tradycyjnej szczoteczki manualnej. Pomocny jest też płyn do płukania ust o działaniu antybakteryjnym. Warto też unikać wkładania nieumytych rąk do ust oraz nagryzania długopisu czy ołówka. 

 Konsultacja stomatologiczna

Regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym mają bardzo ważne znaczenie w profilaktyce wielu schorzeń jamy ustnej. Pozwalają na cykliczną ocenę stanu uzębienia oraz kondycji tkanek przyzębia i błony jamy ustnej. Pomagają kontrolować ilość osadzającego się kamienia nazębnego, który staje się miejscem namnażania drobnoustrojów. 

Fachowa ocena jamy ustnej dokonana przez stomatologa to podstawa do wdrożenia działań profilaktycznych oraz dobór najlepszych metod leczenia zmian jeszcze na ich wczesnym etapie.

Prezentowane powyżej treści mają za zadanie szerzenie ogólnej wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej i nie zastępują profesjonalnej opinii lub diagnozy lekarskiej. Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.